کرمان رصد - زومیت / پختن غذاهای کم‌فرآوری‌شده با مواد طبیعی در خانه، می‌تواند کاهش وزنی تا دو برابر بیشتر از مصرف غذاهای آماده و فوق‌فرآوری‌شده به همراه داشته باشد.
آیا غذاهایی که از صفر در خانه درست می‌کنیم، واقعاً تأثیر بیشتری در لاغر شدن دارند؟ دانشمندان در مطالعه‌ای جدید، پاسخی قاطع به این پرسش داده‌اند. برای نخستین‌بار، پژوهشگران در مطالعه‌ای بالینی و ساختارمند نتیجه گرفته‌اند که رژیم غذایی مبتنی بر غذاهای کم‌فرآوری‌شده، نه‌تنها در کاهش وزن مؤثرتر عمل می‌کند، بلکه به شکل چشمگیری میل به پرخوری و وسوسه‌ی خوردن را نیز کاهش می‌دهد. عامل چاقی فقط به میزان کالری مربوط نیست، بلکه نحوه‌ی آماده‌سازی و میزان فرآوری غذا نیز نقشی حیاتی ایفا می‌کند.
بازار ![]()
به‌گزارش گاردین، پژوهش با مقایسه‌ی دو گروه با دو رژیم غذایی، اما با ارزش تغذیه‌ای یکسان آغاز شد؛ یکی مبتنی بر غذاهای فوق‌فرآوری‌شده و دیگری شامل مواد غذایی طبیعی. برای نمونه، گروه اول پروتئین‌بار و لازانیای آماده می‌خوردند، اما گروه دوم روزشان را با جوی دوسر در شیر و ماست طبیعی و شامشان را با ماکارونی خانگی به پایان می‌رساندند. برآیند نهایی ساده اما چشمگیر بود: افرادی که رژیم کم‌فرآوری‌شده را دنبال کردند، دو برابر بیشتر از گروه دیگر وزن کم کرده بودند.
کریس ون‌تولکن، پزشک، نویسنده و یکی از پژوهشگران اصلی مطالعه، می‌گوید نظام جهانی تغذیه امروز، به‌ویژه با اشباع بازار از غذاهای ارزان و ناسالم، به گسترش چاقی دامن می‌زند. او تأکید می‌کند که غذاهای فوق‌فرآوری‌شده، صرف‌نظر از میزان چربی، شکر یا نمک، نقشی مستقل در اثرات منفی بر سلامت دارند. به‌باور ون‌تولکن، سیاست‌گذاران باید به سراغ عوامل ساختاری، مانند نفوذ شرکت‌های بزرگ صنایع غذایی بر عادت‌های تغذیه‌ی مردم بروند.
مواد غذایی کم‌فرآوری‌شده شامل خوراکی‌هایی مانند میوه، سبزی، گوشت، ماهی، غلات کامل و لبنیات طبیعی می‌شوند
پژوهش توسط کالج دانشگاهی لندن و مجموعه بیمارستان‌های این دانشگاه انجام شد تا شکاف موجود در پژوهش‌های معتبر درباره‌ی اثرات واقعی غذاهای فوق‌فرآوری‌شده بر سلامت را پر کند. یافته‌ها به‌وضوح نشان می‌دهد که غذاهای ساده و پخت‌وپز خانگی، نه فقط راهی مؤثر برای کاهش وزن، بلکه مسیری به‌سوی سبک زندگی سالم‌تر است.
مواد غذایی کم‌فرآوری‌شده در تعریف علمی، شامل خوراکی‌هایی مانند میوه، سبزی، گوشت، ماهی، غلات کامل و لبنیاتی مثل ماست طبیعی می‌شوند که تنها دستخوش تغییرات جزئی شده‌اند. در مقابل، غذاهای فوق‌فرآوری‌شده ترکیبی‌اند از مواد افزودنی صنعتی، مثل طعم‌دهنده‌های مصنوعی، نگهدارنده‌ها و امولسیون‌کننده‌هایی که جایی در آشپزخانه‌ی خانگی ندارند.
گروهی که در مطالعه از رژیم فوق‌فرآوری‌شده پیروی می‌کردند، به‌طور متوسط روزانه 120 کالری کمتر مصرف کردند و حدود یک درصد از وزن خود را از دست دادند. اما گروهی که رژیم کم‌فرآوری‌شده داشتند، روزانه 290 کالری کمتر خوردند و دو درصد کاهش وزن داشتند که سهم عمده‌ای از آن چربی بدن بود. پژوهشگران تخمین زده‌اند اگر این روند ادامه پیدا کند، کاهش وزن سالانه برای مردان به حدود 13 درصد و برای زنان به 9 درصد خواهد رسید.
ساموئل دیکن، نویسنده‌ی اصلی مطالعه، توضیح می‌دهد که هرچند همه‌ی غذاهای فوق‌فرآوری‌شده الزاماً ناسالم نیستند، بافت نرم و چگالی بالای کالری در آن‌ها می‌تواند زمینه را برای پرخوری مهیا کند.
مطالعه شامل 55 بزرگسال با شاخص توده‌ی بدنی 32 بود که در محدوده‌ی چاقی قرار می‌گیرد. شرکت‌کنندگان ابتدا هشت هفته یکی از رژیم‌ها را دنبال کردند، سپس چهار هفته به رژیم معمول خود بازگشتند و سپس، به مدت هشت هفته‌ی دیگر رژیم دوم را امتحان کردند.
هر دو رژیم با دستورالعمل‌های رسمی تغذیه سالم دولت بریتانیا هم‌راستا بودند. غذاها با میزان کالری بیش از نیاز روزانه شرکت‌کنندگان به در خانه‌شان تحویل داده می‌شد و هر فرد مجاز بود که بدون اجبار یا محدودیت، به اندازه‌ی دلخواه غذا بخورد.
پرسش‌نامه‌هایی که برای ارزیابی میل به خوردن استفاده شد، نشان داد افرادی که رژیم کم‌فرآوری‌شده داشتند، ولع غذایی کمتری را تجربه کردند و توان مقاومتشان در برابر وسوسه‌ها بیشتر شد. این نکته شایان‌توجه است، چراکه کاهش وزن معمولاً باعث افزایش ولع می‌شود.
پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که دولت‌ها برای مقابله با چاقی و بهبود الگوی تغذیه‌ای مردم، از سیاست‌هایی مانند برچسب‌گذاری هشداردهنده، ممنوعیت تبلیغاتی، مالیات پلکانی بر غذاهای ناسالم و یارانه برای خوراکی‌های سالم استفاده کنند.
آدریان براون، یکی از نویسندگان پژوهش، با اشاره به جنبه‌ی اقتصادی ماجرا، می‌گوید در شرایط فعلی بحران اقتصادی بر انتخاب غذایی مردم تأثیری جدی گذاشته است. بسیاری از خانواده‌ها ناچارند غذای ارزان بخرند و معمولاً این غذاها ناسالم‌ترند. گاهی هزینه‌ی غذای سالم تا دو برابر بیشتر از غذای ناسالم است.
مطالعه در نشریه نیچر منتشر شده است.