کرمان رصد - فرارو /متن پیش رو در فرارو منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
دونالد ترامپ بار دیگر به گزینهٔ نظامی برای مقابله با کارتل‌های مواد مخدر در آمریکای لاتین تمایل نشان داده و آن را ابزاری برای پیشبرد اهداف سیاسی واشنگتن، به‌ویژه علیه رژیم نیکلاس مادورو در ونزوئلا می‌داند. درحالی‌که او این اقدامات را دفاع از امنیت ملی معرفی می‌کند، تحلیلگران هشدار می‌دهند چنین مداخله‌ای می‌تواند به تکرار فاجعه‌های افغانستان و عراق بینجامد و سیاست «اول آمریکا»ی ترامپ را به تناقضی آشکار تبدیل کند.
تد گِیلِن کارپنتر، مدیر مطالعات سیاست خارجی موسسه کاتو- ریسپانسیبل استیت کرفت| دونالد ترامپ مدت‌هاست از به‌کارگیری نیروی نظامی ایالات متحده برای شدت‌بخشیدن به جنگ علیه کارتل‌های مواد مخدر در آمریکای لاتین حمایت می‌کند. او همچنین نشانه‌هایی از استفاده از این توجیه به‌عنوان پوششی برای برکناری رژیم‌هایی که دشمن منافع دیگر آمریکا تلقی می‌شوند، بروز داده است.
ترامپ و وسوسهٔ راه‌حل نظامی علیه کارتل‌های مواد مخدر
آخرین رخداد در کمپین فزایندهٔ ضدمواد مخدر دولت در سوم اکتبر روی داد؛ جایی که «وزیر جنگ» مایک هگست (به‌عنوان نقل‌قول) اعلام کرد نیروهای دریایی آمریکا بار دیگر یک قایق کوچک را در سواحل ونزوئلا غرق کرده‌اند. این یکی از چهار شناور منهدم‌شده از اواخر سپتامبر تاکنون است که در مجموع 21 کشته بر جای گذاشته‌اند. دولت مدعی است همهٔ این کشتی‌ها در تلاش برای قاچاق غیرقانونی مواد مخدر به ایالات متحده بودند.
گوستاوو پِترو، رئیس‌جمهور کلمبیا روز چهارشنبه علناً اعلام کرد یکی از این شناورها حامل شهروندان کلمبیایی بوده و آنان کشته شده‌اند. دو مقام دولتی به نیویورک‌تایمز تأیید کردند که در یکی از قایق‌های هدف قرار گرفته، اتباع کلمبیایی حضور داشته‌اند. کاخ سفید اظهارات پِترو را «بی‌اساس» و «قابل نکوهش» توصیف کرد.
با این حال، علاقهٔ ترامپ به گزینهٔ نظامی در مبارزه با مواد مخدر محدود به این حادثه نیست و ریشه‌های دیرینه‌تری دارد. مایک اِسپر، وزیر دفاع در مراحل پایانی دورهٔ نخست ترامپ، در خاطرات خود نقل می‌کند که رئیس‌جمهور به طور جدی گزینهٔ حملات موشکی علیه مظنونان قاچاقچی در مکزیک را بررسی کرده است. اِسپر می‌نویسد رئیس‌جمهور دست‌کم دو بار در سال 2020 از او دربارهٔ امکان پرتاب موشک به داخل مکزیک برای «نابودی آزمایشگاه‌های مواد مخدر» و ریشه‌کن کردن کارتل‌ها پرسیده است. ترامپ چنین اقدام شدیدی را موجه می‌دانست زیرا به‌گفتهٔ او رهبران مکزیک «کنترل کشورشان را در دست ندارند.»
حکایت اِسپر تنها سند اشتیاق ترامپ به گزینهٔ نظامی نیست. پس از واقعهٔ 2019 که در آن افرادی وابسته به کارتل در شمال‌غرب مکزیک یک خانوادهٔ آمریکاییِ سابق مورمون را قتل‌عام کردند، ترامپ با توئیتی واکنش نشان داد و تأکید کرد: «این زمانِ مناسب برای مکزیک است تا با کمک ایالات متحده علیه کارتل‌های مواد مخدر اعلام جنگ کند و آن‌ها را از صفحهٔ زمین محو کند. ما فقط منتظر تماس از طرف رئیس‌جمهور بزرگ جدید شما هستیم!» او تاکید کرد: «اگر مکزیک نیاز دارد یا درخواست کمک برای پاک‌سازی این هیولاها را کند، ایالات متحده آماده، خواهان و توانا برای دخالت و انجام سریع و مؤثر کار است.»
ترامپ و رؤیای جنگ نظامی علیه کارتل‌ها؛ از تهدید مکزیک تا طرح حمله مستقیم در آمریکای لاتین
چند هفته پس از ورود به کاخ سفید در دورهٔ نخست ریاست‌جمهوری‌اش، دونالد ترامپ در دیداری با «انریکه پِنا نیتو» رئیس‌جمهور وقت مکزیک، موضعی مشابه اما با لحنی تندتر اتخاذ کرد. او به صراحت گفت: «ما مایل به کمک به شما هستیم، اما آن‌ها [کارتل‌ها] باید از میان برداشته شوند و شما در این کار موفق نبوده‌اید.» ترامپ اطمینان داد که ترجیح می‌دهد به ارتش مکزیک برای مقابله با کارتل‌ها کمک کند تا اینکه مستقیماً وارد عمل شود، اما از لحن او پیداست که گزینهٔ «مداخله مستقیم نظامی» همواره روی میز بوده است.
در سال‌های 2023 و 2024، گزینهٔ استفاده از ارتش آمریکا علیه قاچاقچیان مواد مخدر در آمریکای لاتین نه‌تنها به یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی ترامپ تبدیل شد، بلکه به شعار مشترک بسیاری از رهبران جمهوری‌خواه نیز تبدیل گشت. در این دوره، ترامپ به‌سرعت به جریان لابی‌گری برای صدور مجوز رسمی استفاده از نیروی نظامی علیه کارتل‌ها پیوست و از طرح‌های متعددی که در کنگره توسط اعضای حزب جمهوری‌خواه برای تصویب مجوز استفاده از نیروی نظامی ارائه می‌شد، آشکارا حمایت کرد.
چهره‌های شاخص دیگری از حزب جمهوری‌خواه نیز همین مسیر را دنبال کردند؛ از جمله «ویلیام بار» دادستان کل پیشین و «نیکی هیلی» سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل بود. آنان نیز از ایدهٔ به‌کارگیری نیروهای نظامی حتی یگان‌های ویژه، برای حمله به قاچاقچیان مواد مخدر دفاع کردند. اما ترامپ اکنون دیگر حتی نیازی به صدور چنین مجوزی احساس نمی‌کند. او به‌صورت تلویحی باور دارد که رئیس‌جمهور می‌تواند هر اقدامی را که برای دفاع از ایالات متحده ضروری بداند، بدون نیاز به تأیید کنگره انجام دهد. در نگاه او، مهاجران غیرقانونی و قاچاقچیان مواد مخدر هر دو در زمرهٔ «تهدیدهای امنیت ملی» قرار دارند و بنابراین هر اقدام نظامی علیه آنان را مشروع و لازم می‌داند.
جنگ مواد مخدر در خدمت اهداف سیاسی جدید واشنگتن
دولت ترامپ و مشاورانش تمرکز اصلی خود را از مکزیک به ونزوئلا منتقل کرده‌اند. هرچند ترامپ در کارزار انتخاباتی 2024 بارها با لحنی تند از دولت مکزیک انتقاد کرده بود، اما اکنون به نظر می‌رسد از سطح همکاری فعلی دولت مکزیکوسیتی در مبارزه با قاچاق مواد مخدر رضایت دارد. مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده و کلودیا شِینباوم، رئیس‌جمهور مکزیک، اخیراً توافق‌نامه‌ای تازه امضا کرده‌اند که هدف آن تشدید عملیات مشترک علیه کارتل‌هاست؛ توافقی که به گفته دو طرف، با «احترام متقابل به حاکمیت ملی» همراه است. در مقابل، دولت ترامپ متعهد شده است برای مهار جریان انتقال غیرقانونی سلاح از خاک آمریکا به باندهای مسلح مکزیکی اقداماتی عملی انجام دهد. در نتیجه، فشار واشنگتن بر مکزیک در موضوع مواد مخدر فعلاً کاهش یافته و روابط اقتصادی عظیم میان دو کشور انگیزه بیشتری برای انتخاب مسیر دیپلماتیک به‌جای تقابل ایجاد کرده است.
اما در سوی دیگر، نگاه تهاجمی ترامپ اکنون به کاراکاس دوخته شده است. مقام‌های ارشد دولت آشکارا اعلام کرده‌اند که مظنونان قاچاق مواد مخدر در ونزوئلا معادل «تروریست‌ها» تلقی می‌شوند و بنابراین مستحق برخورداری از روند دادرسی عادلانه نیستند. این رویکرد بر پایه همان سنت خطرناک دولت‌های جورج بوش و باراک اوباما بنا شده که در آن صرفِ اتهام به فعالیت تروریستی، معادل اثبات قطعی جرم تلقی می‌شد.
نشانه‌های فزاینده‌ای وجود دارد که ترامپ ممکن است از جنگ با مواد مخدر و جنگ با تروریسم به‌عنوان پوششی برای اقدام نظامی با هدف سرنگونی حکومت چپ‌گرای نیکلاس مادورو در ونزوئلا استفاده کند. رژیم مادورو سال‌هاست برای محافظه‌کاران آمریکایی مایه آزار بوده و حتی بسیاری از لیبرال‌های میانه‌رو نیز تمایلی به دفاع از حکومت اقتدارگرای او ندارند. چنین سناریویی، اگر عملی شود، می‌تواند نقطهٔ عطفی خطرناک در سیاست خارجی آمریکا باشد: تلفیق «مبارزه با مواد مخدر» با «تغییر رژیم»؛ همان نسخه‌ای که از آمریکای مرکزی دههٔ 1980 تا خاورمیانه قرن بیست‌ویکم بارها به فجایع انسانی انجامیده است.
سایه جنگ بر کارائیب؛ ترامپ در آستانه تکرار فاجعه‌های افغانستان و عراق به نام مبارزه با مواد مخدر
دولت کنونی ایالات متحده به‌وضوح وسوسه شده است تا مأموریتی ظاهراً ضد مواد مخدر و ضد تروریسم را به یک جنگ تمام‌عیار برای تغییر رژیم در ونزوئلا تبدیل کند. گزارش‌ها حاکی است در هفته‌های اخیر، آمریکا یک نیروی دریایی رزمی به دریای کارائیب اعزام کرده که شامل حدود 4500 تفنگدار و ملوان، چند ناوشکن، یک زیردریایی تهاجمی و 10 جنگندهٔ رادارگریز اف 35 است. چنین تجمیع گسترده‌ای از قدرت نظامی در سواحل ونزوئلا، نشانه‌ای هشداردهنده و نگران‌کننده تلقی می‌شود.
تحلیلگران هشدار می‌دهند که استفاده از شعار «مبارزه با مواد مخدر» به‌عنوان پوششی برای جنگ تغییر رژیم، اقدامی غیرعاقلانه و بالقوه فاجعه‌بار خواهد بود. ترامپ بخش زیادی از موفقیت سیاسی خود را مدیون ترویج سیاست « اول آمریکا» بوده است؛ هرچند فاصله میان لفاظی‌هایش و واقعیت عملکردش بسیار زیاد است؛ همان‌گونه که تداوم حمایت نظامی آمریکا از جنگ اوکراین نشان می‌دهد.
با این حال، یکی از محورهای ثابت در سیاست ادعایی «اول آمریکا»ی ترامپ، مخالفت او با جنگ‌های تغییر رژیم و پروژه‌های ملت‌سازی خارجی بوده است. اکنون هرگونه مداخله نظامی در ونزوئلا دقیقاً در تضاد با همین شعار قرار می‌گیرد، زیرا چنین اقدامی هم به تغییر رژیم منتهی خواهد شد و هم به درگیری‌ای طولانی و پرهزینه منجر می شود.
البته از نظر نظامی، احتمال موفقیت آمریکا در برکناری نیکلاس مادورو وجود دارد. از زمان روی کار آمدن هوگو چاوز و سپس مادورو، بیش از 7.7 میلیون نفر از کشور گریخته‌اند و ونزوئلا عملاً در بحران اقتصادی و فروپاشی ساختاری دست‌وپا می‌زند؛ بحرانی که تحریم‌های واشنگتن نیز آن را تشدید کرده است. اما شکست دادن آن کار ساده‌ای نخواهد بود. حتی سناریوهای محدودتر مانند تصرف بندرها یا فرودگاه‌های کلیدی نیز می‌تواند به درگیری‌های سنگین و خونین منجر شود. ورود به جنگ تمام‌عیار برای تغییر رژیم، به‌آسانی می‌تواند آمریکا را با یک فاجعه جدید در جهان جنوب روبه‌رو کند که می تواند مشابه تجربه‌های تلخ افغانستان و عراق باشد.
بازار ![]()