کرمان رصد - زومیت / نمونه‌های ماه که سال‌ها نگهداری شده بودند تا فناوری کافی برای بررسی آن‌ها فراهم شود، اکنون می‌توانند به کشف پاسخ معمایی قدیمی درباره ماه کمک کنند.
وقتی خدمه‌ی آپولو 17 در دسامبر 1972 سطح ماه را ترک کردند و به زمین بازگشتند، نمونه‌هایی از منطقه‌ای خاص و جالب ماه را با خود آوردند. این نمونه‌ها به طور عمدی بیش از 50 سال مهر و موم بودند تا زمانی که بتوان با استفاده از تکنیک‌ها و فناوری پیشرفته‌تر آن‌ها را مطالعه کرد. اکنون، این نمونه‌ها سرانجام باز شده‌اند و نور تازه‌ای بر معمایی قدیمی درباره ماه تابانده‌اند.
بازار ![]()
ماموریت آپولو 17 به دلایل زیادی قابل توجه بود. اولین تصویر از قرص کامل زمین از فضا زمانی ثبت شد که ران ایوانز یا هریسون اشمیت، فضانوردان ناسا از داخل سفینه‌ی آپولو 17 در مسیر سفر به ماه عکس گرفتند. این اولین باری بود که مسیر مأموریت آپولو امکان چنین عکسی را فراهم کرد و نتیجه آن تصویر مشهور «گوی آبی» شد.
در ماموریت آپولو 17 برای نخستین بار جوندگان (پنج موش) در مدار ماه حرکت کردند و آپولو 17 تا امروز آخرین مأموریت ناسا به سطح ماه بود. این مأموریت اولین موردی بود که در آن دانشمندی به قمر طبیعی ما فرستاده شد. هریسون اشمیت، خلبان ماژول قمری، دکترای زمین‌شناسی داشت و دانش خود را با جمع‌آوری نمونه‌ها و مطالعه سنگ‌های ماه همراه با فضانورد دیگر به کار گرفت.
بخشی از کار فضانوردان آپولو 17 این بود که نمونه‌هایی از منطقه خاص و روشن روی ماه را جمع‌آوری کنند که «پوشش روشن» نام دارد و رسوب یا لایه‌ی روشنی به طول حدود 5 کیلومتر است که در پایه توده کوهستانی جنوبی ماه قرار دارد. گرچه علت دقیق این ساختار زمین‌شناسی غیرمعمول هنوز مشخص نیست، دانشمندان گمان می‌کنند که ممکن است این رسوبات درنتیجه برخوردی ایجاد شده باشد که دهانه تیکو به طول 85 کیلومتر را به وجود آورده است.
ناسا در زمان مأموریت آپولو پیش‌بینی کرده بود که ممکن است در آینده فناوری و روش‌های علمی بهتری برای مطالعه نمونه‌ها به وجود بیاید، بنابراین برخی از نمونه‌ها را ذخیره و نگه داشته بودند تا بعدها با ابزار پیشرفته‌تر مورد بررسی قرار گیرند. مثلاً وقتی نمونه‌ها بازگردانده شدند، فناوری اسکن چندان دقیق نبود. اما اکنون، به کمک میکرو سی‌تی‌اسکن، اسکن‌هایی با کیفیت پزشکی داریم که امکان بررسی دقیق نمونه‌ها را فراهم می‌کند.
ناسا اکنون قصد دارد قبل از بازگشت فضانوردان به ماه با برنامه آرتمیس، نمونه‌های جمع‌آوری شده از آپولو 17 را دوباره بررسی کند. این سازمان می‌خواهد در قالب برنامه ANGSA بیشترین اطلاعات علمی ممکن را از نمونه‌های جمع‌آوری شده توسط مأموریت‌های آپولو به دست بیاورد و این کار برای آماده‌سازی مأموریت‌های آینده به ماه انجام می‌شود.
در دومین مرحله برنامه ANGSA، تمرکز روی نمونه‌های کوچک و ارزشمندی است که هنوز تقریباً دست‌نخورده مانده‌اند. این نمونه‌ها با همکاری چند گروه علمی بررسی می‌شوند تا بیشترین اطلاعات علمی از آن‌ها استخراج شود. پژوهشگران امیدوارند این نمونه‌ها تا بازگشت فضانوردان به ماه، که احتمالا در پایان دهه جاری رخ می‌دهد، کنجکاوی‌ها درباره ماه را برطرف کنند.
مطالعه در ژورنال Journal of Geophysical Research: Planets منتشر شده است.