کرمان رصد - باشگاه خبرنگاران /بسیاری از کارشناسان براین باورند که با آغاز برداشت برنج و ورود محصول نو، قیمت روند کاهشی به خود گرفته است که با اعمال مدیریت صحیح و حذف واسطه‌ها و دلالان بازار به ثبات و آرامش می‌رسد.
برنج یکی از مهم‌ترین اقلام سبد مصرفی خانوار شمار می رود که هرگونه تغییر قیمت در بازار برنج می تواند در میزان مصرف اثر گذار باشد و منجر به نگرانی افراد در تامین شود چراکه پس از گندم، قوت غالب مردم است.
طی هفته های اخیر نوسانات قیمت برنج به اوج خود رسید به طوریکه قیمت هرکیلو برنج کیفی از 300 هزارتومان فراتر رفت که هریک از مسئولان و کارشناسان دلایلی برای این گرانی ها مطرح کردند و همواره خبر از آرامش و ثبات بازار با افزایش عرضه برنج نو در بازار دادند که براین اساس جای این سوال مطرح است که با برداشت انبوه و عرضه به بازار قیمت ها به قبل باز می گردد؟
بازار ![]()
براساس آمار وزارت جهاد کشاورزی نیاز سالانه برنج کشور حدود 3 میلیون و 200 هزار تا 3 میلیون و 300 هزار تن است که دو سوم این نیاز از تولید داخلی و یک سوم آن از محل واردات تامین می شود که بیانگر سرانه مصرف بین 33 تا 36 کیلوگرم برای هر ایرانی است که با توجه به میزان تولید داخل و تامین بخش دیگری از کسری از محل واردات انتظار می رفت شاهد افزایش قیمت مجدد برنج نباشیم اما پیش بینی ها بر اساس انتظارات به پیش نرفت به طوریکه شاهد التهاب و نابه سامانی های این بازار شدیم که برخی فعالان بازار عدم صحت اعلام آمار تولید برنج مربوط به سال قبل و سودجویی عوامل واسطه و دلال را عامل اصلی نابه سامانی بازار مطرح کردند.
ارایه آمار دقیق از میزان تولید و جبران کسری بازار از محل واردات که مورد تاکید رئیس جمهوری قرار گرفته است، از این رو وزارت جهادکشاورزی را بر آن داشت تا برآورد دقیقی از میزان تولید برنج در سال زراعی داشته باشد تا بتوان برای واردات برنامه ریزی کرد. برهمین اساس آنجفی معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی میزان تولید برنج در سال زراعی کنونی را بین یک میلیون و 600 تا یک میلیون و 800 هزارتن برآورد کرد که بسیاری از کارشناسان این میزان تولید را واقعی می دانند.
در همین راستا حسنی مقدم مدیرکل بازرگانی داخلی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به علل نوسان قیمت برنج در بازار گفته بود: امسال اتفاق متفاوتی رخ داد به طوریکه تاخیر در کاهش برنج دیر اتفاق افتاد که بررسی از بازار عمده فروشی طی یک ماه پیش نشان می دهد که 30 تا 35 درصد کاهش قیمت داریم، اما هرساله این امر در اردیبهشت رخ می داد که علت آن این است که ابتدای سال بدلیل خشکسالی و تنش آبی محدودیت و ممنوعیت کشت برنج در برخی استان ها خواهیم داشت که اعلام این خبر در رسانه اثرش در بازار بدین صورت بود که سطح کشت برنج کاهش چشمگیری خواهد داشت، درحالیکه اثر این امر معنادار نبود.
به گفته وی، در سال 1402 رکود و ثبات قیمت در بازار برنج داشتیم که بنابر منطق اقتصادی یک جایی این امر جبران می شود و این عقب ماندگی کاهش قیمت از دیگر کالاها در نیمه دوم 1403 رخ داد و منجر به افزایش قیمت شد.
حسنی با بیان اینکه متوسط قیمت برنج ایرانی کمتر از 300 هزارتومان است، گفت: گرچه قیمت 300 هزارتومان یا بالاتر مصداقی ممکن است وجود داشته باشد، اما متوسط قیمت کمتر از این رقم است.
مدیر کل بازرگانی وزارت جهاد در خصوص تاثیر حذف ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت بر بازار برنج گفت: همه ساله از ابتدای مرداد تا 30 آبان ماه همزمان با برداشت محصول برنج، محدودیت و ممنوعیت واردات داشتیم که امسال بدلیل افزایش قیمت و سینگال مثبت به بازار در جهت تامین کسری نیاز بازار، براساس مصوبه هیئت دولت ممنوعیت واردات لغو شد تا مشکلی در بازار نداشته باشیم.
بازار برنج ایرانی به زودی متعادل می شود
رضا کنگری رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی از کاهش قیمت برنج در بازار خبر داد و گفت: طی هفته های اخیر هرکیلو برنج هاشمی با قیمت 335 هزارتومان از کشاورزان خریداری می شد که اکنون به حدود 280 هزارتومان رسیده است.
به گفته وی، با شروع برداشت برنج از استان گیلان و افزایش عرضه طی روزهای آتی کاهش قیمت شدت بیشتری به خود می‌گیرد که امیدواریم بزودی قیمت ها متعادل شود.
کنگری ادامه داد: امسال با حذف ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت، قیمت برنج وارداتی از جمله برنج هندی و پاکستانی کاهش یافته به طوریکه قیمت کنونی هرکیلو برنج وارداتی به 65 تا 70 هزارتومان رسیده است.
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی با بیان اینکه نوسانات اخیر بازار برنج ارتباطی به احتکار ندارد، گفت: سال گذشته تولید محصول کمتر از آمار اعلامی بود و با پایان محصول در انبارها قیمت دچار نوسان شد که با آغاز برداشت و عرضه محصول نو به بازار، قیمت روند کاهشی به خود گرفته است و با افزایش عرضه شاهد کاهش قیمت و ثبات بازار خواهیم بود چراکه قیمت برنج تابع عرضه و تقاضاست.گفتنی است قیمت هرکیلو برنج عنبربو در هفته های گذشته 235 هزارتومان و برنج طارم هاشمی 335 هزارتومان بوده که در حال حاضر 17 تا 20درصد قیمت برنج کاهش یافته است.
بازار برنج تا اواسط زمستان سال گذشته شرایط متعادلی را داشت به همین دلیل مصوبه واردات برنج در ازای خرید برنج داخلی در سال 1403 اجرایی نشد؛ با این وجود تغییر نرخ ارز از نیمایی به نرخ توافقی و تشدید گمانه زنی ها مبنی بر اینکه نرخ ارز ترجحی در سال 1404 تغییر کرده و افزایش می یابد، برخی دلالان و تامین کنندگان برنج را بر آن داشت که به بهانه افزایش نرخ ارز، قیمت برنج مرغوب ایرانی را بالا ببرند.
نوسانات بازار برنج ارتباطی به کشاورزان ندارد
علیقلی ایمانی کارشناس کشاورزی گفت: سال گذشته هرکیلو برنج کیفی با قیمت 80 هزارتومان از کشاورزان خریداری شد، اما به طور کلی برنج ارقام‌پرمحصول که جوابگوی نیاز کشور باشد، بین 55 تا 60 هزارتومان فروخته شد، درحالیکه اکنون همین ارقام پرمحصول 220 تا 250 هزارتومان در بازار عرضه می شود.
وی با بیان اینکه گرانی برنج ارتباطی به کشاورزان ندارد، افزود: اکنون برنجی که با نرخ 300 هزارتومان و بعضا بالاتر عرضه می شود، از کشاورز حداکثر 100 هزارتومان خریداری می شود که این امر به زیان کشاورزان و مصرف کنندگان است که براین اساس تنها دلالان و واسطه ها سود می‌برند؛ از این رو دولت با مدیریت صحیح بازار توسط وزارت جهاد کشاورزی و حمایت دولت و ارائه آمار و اطلاعات دقیق می توانند بازار برنج را تنظیم کند به طوریکه برنج با سود منطقی بدست مصرف کننده برسد.
ایمانی با بیان اینکه اراده ای برای تنظیم بازار وجود ندارد، گفت: برای تنظیم بازار باید برنامه ریزی داشته باشیم چراکه امکان بررسی و رصد قیمت در تمامی مغازه ها وجود ندارد و با دستور و جریمه های تعزیراتی نمی توان بازار را مدیریت کرد.
برآورد واقع بینانه تولید و استمرار واردات عامل کلیدی آرامش بازار برنج
مجیدرضا خاکی دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران، با بیان اینکه دو عامل کلیدی در ایجاد آرامش پایدار در بازار برنج مؤثرند، گفت: نخست، برآورد واقع‌بینانه از میزان تولید داخلی و دوم استمرار جریان تأمین واردات متناسب با کسری واقعی کشور. هر زمان این دو فاکتور به‌درستی مدیریت شده و تخصیص ارز نیز منظم بوده، نه تنش قیمتی ایجاد شده و نه کمبودی در بازار حس شده است.
وی افزود: تجربه بازار در نیمه دوم سال گذشته نشان داد که بیش‌برآوردی از تولید داخلی و در پی آن، محدود شدن واردات در کنار تأخیر در تخصیص و تامین ارز و البته انتظارات تورمی، منجر به التهاب جدی در بازار شد و به امسال نیز تسری یافت. این تجربه نشان می‌دهد که سیاست‌گذاری نادرست چگونه می‌تواند تعادل بازار را برهم بزند.
خاکی با اشاره به تحولات مثبت اخیر در حوزه واردات برنج گفت: اخیرا سه اقدام مهم، مسیر تنظیم بازار را هموارتر از قبل کرده است؛ اول، لغو ممنوعیت فصلی واردات که موجب استمرار تأمین خواهد بود. دوم، بهبود نسبی در روند تخصیص و تامین ارز که البته همچنان نیاز به تسریع و تسهیل بیشتر دارد و سوم، تعیین تکلیف نرخ ارز واردات برنج که اخیرا توسط وزیر جهاد کشاورزی اعلام شد.
گفتنی است با برآورد میزان تولید و برنامه ریزی برای کسری از طریق واردات و همچنین حذف ممنوعیت فصلی در زمان برداشت و استمرار واردات با ارز ترجیحی انتظار می رود که بازار برنج به تعادل و آرامش برسد.