کرمان رصد
«کُرنون»، نان محلي شهربابک
سه شنبه 2 ارديبهشت 1393 - 11:22:03 AM
ايسنا
نان کرنون پس از پخته شدن 700 تا 800 گرم وزن داشته و با توجه به اينکه آرد آن از گندم محلي تهيه شده و به کمک دست خمير آن کاملا آماده مي شود و نيز با توجه به اينکه تحت حرارت غير مستقيم آتش و به صورت طبيعي پخته مي شود، هيچگونه ضايعاتي در بر نداشته و به لحاظ خوب بودن طعم و خوشمزه بودن بي نظير ميباشد و در صورت ايجاد شرايط مطلوب، مدت زماني بيش از ساير نان ها، قابل نگهداري و استفاده مي باشد.

 

بانوان کدبانوي شهربابکي در حال آماده کردن تنور مخصوص پخت اين مي شوند، نان کرنون تنور مخصوصي دارد که تنور کرنون ناميده مي شود و نام اين نان  نيز از تنور آن اقتباس مي‌شود .

 

تنور مخصوص پختن نان بومي  شهربابک تقريبا به شکل نيم کره‌اي است، که قطر آن در حدود يک ونيم متر بوده و ارتفاع آن 70 تا 80 سانتيمتر مي باشد که در قسمت بالاي آن دهانه اي دايره شکل به قطر تقريبا 50 سانتيمتر و در پايين دهانه اي به شکل مستطيل ايستاده به ابعاد تقريبا 20 در 30 سانتيمتر تعبيه شده است.

 

 اطراف اين نيمکره حداقل از يک طرف با مصالح (محلي)ساختماني بالا آورده شده و در امتداد دهانه فوقاني مسطح ميگردد تا محلي براي قرار دادن ظرف خمير و نشستن افراد و قرار دادن سنگها، ايجاد گردد.

 

دهانه فوقاني براي ريختن هيزم و سنگ و قراردادن خمير به داخل کرنون بوده و دهانه جانبي براي بيرون آوردن خاکستر و ذغال و سنگها از داخل کرنون مي باشد.

 

 بانوان شهربابکي ابتدا با استفاده از هيزمي که از دهانه فوقاني در داخل کرنون ريخته ميشود کرنون را کاملا گرم کرده وسپس سنگهايي را که همگي تقريبا کروي بوده و در حدود 4 تا 5 سانتيمتر قطر دارند، روي آتش هيزم‌هايي که در داخل کرنون سوخته اند ، مي‌ريزند.

 

 روي آتشها با اين سنگها کاملا پوشانيده مي‌شود و بعد خميري که آماده شده در محل"چونه" گرفته مي شودو به اصطلاح محلي" خرده" مي گيرند. که يک طرف اين خميرها را با مقدار کمي آب خيس کرده و خميرها را به ترتيب روي سنگهاي داخل کرنون که در اثر حرارت آتش کرنون داغ شده اند ،قرار مي دهند تا سطح سنگها با خمير پوشانده شود(البته خرده هاي خمير از يگديگر جدا هستند).

 

بعد از ريختن خمير ها به داخل کرنون، در پوش دهانه فوقاني را گذاشته (اين در پوش يا تابه نان پزي بوده و يا از سنگ مي‌باشد) و اطراف آن را با استفاده از پارچه هاي کهنه اي مرطوبي که "لته" گفته مي شود پوشانيده مي شود و جدارهاي در پوش دهانه جانبي نيز با استفاده از خاکستري که گل کرده اند ،مسدود مي‌شود و کرنون براي مدت زمان 45 دقيقه تا يک ساعت به همان حال رها مي شود تا نان کرنون کاملا "مغزپخت" شده و روي آن برشته شود و بدين ترتيب نان کرنون آماده مي شود که پس از بيرون آوردن از داخل کرنون ،(در هر پخت، تقريبا 30 عدد نان، از کرنون بيرون آورده مي‌شود) بدرستي مي توان بوي نان خانگي را استشمام کرد.

 

تهيه خمير براي پخت نان کرنون ،تقريبا مشابه با روش تهيه خمير براي ساير نانها مي باشد و فقط اين خمير بايد در لگن خميري به کمک دست براي مدت نسبتا طولاني کاملا مشت خورده تا آماده شود که در حين اين مدت مايه خميري که از دفعه قبل نگهداشته شده به آن اضافه شده تادر تمام حجم خمير پراکنده شود .

 

روي اين خمير را به لحاظ حفظ بهداشت و گرم نگهداشتن با استفاده از همان سفره اي که در آن خمير ميکنند("سفره آرتي"مي گويند که همان سفره آردي مي باشد) پوشانيده شده و پس از گذشت مدت زمان نيم تا يک ساعت(با توجه به دماي محيط) اين خمير آماده طبخ مي گردد.

 

تنور مخصوص پخت اين نان  را با هيزمهاي بلا استفاده و بوته هاي بياباني به راحتي مي شد گرم كرد ، اين تنور  در بيرون از حياط خانه ها ساخته شده و براي همسايگان نيز قابل استفاده است .

 

تنور کرنون چوب و هيزم را به بهترين صورت مي سوزاند و آتش آن كمتر دود مي كند، اين نوع تنور براي تمام سال قابل استفاده بوده و  تحت تاثير شرايط جوي قرار ندارد .

 

در يك  تنوركرنون در يك زمان تعداد زيادي نون پخته مي شود و از اين رو در زمان پخت نون كرنو ،حضور يك نفر به صورت تمام وقت در محل لازم نيست .

 

نان هاي كرنون هيچگاه خام يا سوخته بيرون نمي آيند و ماندگاري بيشتري نسبت به ساير نان ها دارند .

 

نان تاوه اي نيز يکي ديگر از نان هاي محلي شهربابک است ، با تاوه دو نوع نان مي پزند، اگر آرد را خمير کنند و سپس بلافاصله بعد از خمير کردن آن را روي سطح تاوه پهن کنند و بپزند به آن فتير مي گويند. ولي اگر آرد را خمير کنند و خمير را براي مدتي بگذارند تا خود را بگيرد و به اصطلاح زنان عشاير ترش شود و سپس آن را بپزند نان حاصله را نان تاوه اي مي گويند.

 

 طرز پخت نان تاوه اي بدين صورت است که ابتدا با کندن گودالي کم عمق به ابعاد تقريبي 40 در 60 سانتي متر و به عمق 10 تا 30 سانتي متر و سنگ چين کردن اطراف آن اجاقي ساخته، سپس با هيزم درون آن آتش روشن مي کنند. بعد تاوه را که ظرفي است فلزي و مدور مانند يک عدسي محدب که طرف مقعر آن را با گل خاکستر اندود کرده اند تا حرارت آتش به يک مرتبه به خمير نرسد و آن را نسوزاند، از طرف مقعر آن را روي ديدون(اجاق) قرار داده و خمير را روي قسمت محدب آن پهن مي کنند. پس از پخته شدن دو طرف نان براي پخته شدن کناره هاي آن، نان را از کناره داخل اجاق قرار داده و به سنگ ديواره تکيه مي دهند. پس از پخته شدن کناره ها، نان آماده مي شود. اين نان مدور بوده و شعاع آن حدود 15سانتي متر و ضخامت آن حدود يک سانتي متر است.

 

کمــــاچ نيز نوعي نان و شيريني محلي شهربابکيهاست، کماچ نوعي نان کرنو است و تفاوتش با نان کرنو در اين مي باشد که آرد نان کماچ را با شير خمير مي کنند و در لاي خمير آن مغز گردو و خرما قرار مي‌دهند و سپس اين خمير را در کرنو قرار مي دهند و بعد از پختن، نان کماچ آماده مي گردد.

 

 در نوعي کماچ که به آن کماچ سهن گفته مي‌شود ابتدا گندم را خيس کرده و مي گذارند تا جوانه بزند سپس گندم جوانه زده را خشک کرده و آسياب مي کنند. آرد فراهم شده را مانند کماچ معمولي با شير خمير کرده و بين دو لايه از خمير، خرما و مغز گردو و بادام قرار مي دهند و سپس آنرا در کرنو قرار داده و مي پزند.

 

 طعم و مزه نون كرنون که به ثبت ملي رسده است بي نظير بوده و خوردنش بسيار لذت بخش  است


http://www.kerman-online.ir/fa/News/924/«کُرنون»،-نان-محلي-شهربابک
بستن   چاپ