بزرگنمايي:

کرمان رصد - پیش از آن اما نام سردرود برای ایرانیان و به‌ویژه مردم آذربایجان‌شرقی آشنا بود و این آشنایی طی 100سال گذشته و از طریق تابلوفرش‌های خوش نقش و نگار این خطه به خانه بسیاری از ایرانیان راه یافته‌بود.
اهمیت سردرود اما تنها به این عناوین نیست و به برکتی است که تابلوفرش‌ها برای سردرودی‌ها آورده‌اند؛ به شغل‌هایی که تقریبا 80درصد مردم این شهر پرجمیعت شهرستان تبریز را بر سر کار برده و نان بر سر سفره‌شان آورده‌است، به بستری که برای اشتغال‌زایی ایجاد کرده و میزان بیکاری در سردرود با حدود 40هزار نفر جمعیت را به صفر رسانده و برای ده‌ها هزار نفر از هموطنان در شهرهای دیگر ایران نیز شغل ایجاد کرده‌است.
اگرچه فرش قدمتی چندهزار ساله در ایران دارد، اما تابلوفرش، هنر مدرنی است که کمتر از یک قرن قدمت دارد و خاستگاه آن شهر سردرود در شهرستان تبریز استان آذربایجان‌شرقی است؛ شهری که به‌واسطه بافت همین تابلوفرش‌های زیبا و رنگارنگ عنوان پایتخت تابلوفرش ایران و جهان را از آن خود کرده‌است.
سردرودی‌ها هنر بافت این فرش‌های کوچک تزئینی را سینه به سینه از پدران و مادران خود فراگرفته‌اند و امروز محال است خانه‌ای را در سردرود پیدا کنید که مستقیم یا غیرمستقیم ارتباطی با تابلوفرش نداشته‌باشد.
کاظم صحتی، موسس و رئیس سابق اتحادیه تولیدکنندگان تابلوفرش سردرود در خصوص روند بافت تابلو فرش در این شهر به جام‌جم می‌گوید: توسعه تابلوفرش در سردرود به حدی بود که دیگر نیروی کار لازم در شهر وجود نداشت و این مساله باعث شد برای بافت از بافندگان نقاط دیگر کشور استفاده کنیم. در فرآیند بافت تابلوفرش، ابتدا بهترین طراحان و رنگرزان در اینجا اقدامات اولیه را انجام می‌دهند. چله‌کشی انجام شده و ادوات لازم مهیا می‌شود.
سپس نقشه چاپ شده و نخ لازم برای بافت هر تابلوفرش تهیه و به صورت بسته آماده برای بافت توسط بافنده به مناطق مختلف کشور از شهرهای استان آذربایجان‌شرقی گرفته تا استان‌های کردستان، خراسان‌ جنوبی و رضوی و شمالی و.... ارسال می‌شود.
درنهایت پس از آن‌که تابلوفرش توسط بافنده بافته شد همراه دار به سردرود برمی‌گردد و اقدامات بعدی از قبیل پرداخت، برجسته‌زنی، قاب‌سازی و... همین‌جا انجام می‌شود. مهم‌ترین بخش تولید یک تابلوفرش رنگرزی و طراحی نقشه تابلوفرش است که در سردرود انجام می‌شود.
تابلوفرش در شهرهای دیگر مثل تبریز، اصفهان، مشهد و کرمان و قم نیز بافته می‌شود، اما وجه تمایز تابلوفرش سردرود که باعث جلب نظر سازمان‌های ملی و بین‌المللی و ثبت جهانی آن شد، در طراحی نقشه، کیفیت رنگ و ترکیب آن است. این ویژگی‌های ممتاز باعث راه یافتن هنر سردرودی‌ها در سال92 به فهرست ناملموس میراث فرهنگی ایران و در سال 95 به سازمان جهانی مالکیت فکری شد.
موفقیت‌هایی که کاظم صحتی سال 90 با همکاری سازمان بازرگانی وقت (صمت فعلی) و با ایجاد اتحادیه تولیدکنندگان تابلوفرش سردرود کلید آن را زده‌بود.
تابلوفرش‌هایی که شناسنامه دارند این محقق و تولیدکننده درخصوص اقداماتی که برای توسعه بازار تابلوفرش در داخل کشور انجام شده، می‌گوید: فرآیندی که ما در اتحادیه تولیدکنندگان تابلوفرش پایه‌گذاری کردیم، شناسنامه‌دار کردن آن بود. تنها تابلوفرش‌هایی که با مجوز از مرکز ملی فرش ایران، شناسنامه دارد، تابلوفرش سردرود است.
علاوه بر این تنها سالن اختصاصی نمایشگاه فرش تهران که مربوط به تابلوفرش است متعلق به شهر سردرود است. از چهارسال پیش تمام تولیدکنندگان سردرودی را در یک سالن اختصاصی به نام سالن تولیدکنندگان تابلوفرش سردرود تجمیع کردیم. این سالن و شناسنامه، فرصت مناسبی ایجاد کرده تا تولیدکنندگان تابلوفرش سردرود با فروشندگان شبکه‌های مجازی هم ارتباط بگیرند. در حال حاضر بسیاری از تولیدکنندگان فروش از طریق فضای مجازی را در پیش گرفته‌اند و فروش خوبی هم از این طریق انجام می‌دهند. همچنین مرکز تجارت جهانی تابلو فرش با مساحتی حدود 30هزار مترمربع با مشارکت شهرداری و بخش خصوصی در شهر سردرود در حال احداث است و ان‌شاءا... تا سال آینده خاتمه یافته و گالری‌هایی برای فروش حضوری و مجازی در این مجموعه راه‌اندازی می‌شود که اتفاق مثبتی در راستای شناساندن و رونق هرچه بیشتر تابلوفرش سردرود است.
خریداران جهانی تابلوفرش سردرود صحتی با اشاره به کاهش‌صادرات بعد از شیوع‌کرونا می‌گوید: پیش از کرونا صادرات خوبی به کشورهای آسیای‌شرقی از جمله چین و ژاپن داشتیم. چین با توجه به جمعیت بالای آن بازار هدف خوبی برای ما بوده و تجار فرش چینی مستقیما با تولیدکنندگان سردرودی وارد معامله شده و به تعداد انبوهی سفارش می‌دادند. در کشورهای حوزه خلیج‌فارس نیز تابلوفرش‌هایی با طرح کتیبه‌های قرآنی، حیوانات و تصویر سران کشورهای عربی بسیار پرطرفدار است و به این کشورها صادر می‌شود. ترکیه نیز یکی از مقاصد جدید تابلوفرش سردرود است و چند گالری تابلوفرش در این کشور ایجاد شده که برای سفارش محصول به سردرود مراجعه می‌کنند. یکی از بزرگ‌ترین بازارهایی که ما داشتیم و تحریم‌ها آن را از ما گرفت، بازار ایالات‌متحده آمریکاست.
با توجه به کثرت ایرانیان در آمریکا، این افراد از مشتریان تابلوفرش سردرود هستند و تابلوفرش‌هایی با تصاویر ایلات و عشایر و مناظر تاریخی و طبیعی ایران، مورد علاقه ایرانیان ساکن آمریکاست. هرچند ما بعضا با دور زدن تحریم‌ها و از طریق کشور ثالث از قبیل چین و ترکیه اقدام به ارسال آن به آمریکا می‌کنیم اما با این روش ارسال هم هزینه‌مان بسیار افزایش‌یافته و هم در مبادی‌ورودی آمریکا مشکلات زیادی برایمان ایجاد می‌شود.
راه‌های افزایش صادرات
وقتی پای صادرات و ورود ارز حاصل از این فروش به داخل کشور به میان می‌آید، باید سراغ آمار و ارقام و ارزیابی آنها رفت؛ کاری که به گفته موسس اتحادیه‌تولیدکنندگان تابلو فرش سردرود امکان‌پذیر نیست و صحتی درباره‌اش می‌گوید: از آنجا که صادرات تابلوفرش زیر عنوان فرش قرار می‌گیرد، آمار دقیقی از میزان صادرات تابلوفرش سردرود وجود ندارد. استان آذربایجان‌شرقی نیازمند پایانه جداگانه‌ای برای تابلوفرش است تا مشخص شود چه سهمی از صادرات مختص تابلوفرش است. اما به صورت تخمینی می‌توان گفت حداقل بالغ بر 30درصد سهم صادرات‌فرش‌تبریز را تابلوفرش به خود اختصاص می‌دهد.
به گفته وی، برخی راهکارها مثل معرفی تابلوفرش از سوی وزارت‌صمت و وزارت‌میراث‌فرهنگی در نمایشگاه‌های بین‌المللی از یک سو و راه‌اندازی فروشگاه‌های مجازی به چند زبان زنده دنیا و ایجاد حساب کاربری در سایت‌های معتبر دنیا مثل آمازون تاثیر مثبتی در رونق بازار تابلوفرش و افزایش‌صادرات آن دارد. در مقابل اگر ما خودمان را با علم و فناوری روز تطبیق ندهیم و از ظرفیت فضای‌مجازی استفاده نکنیم توفیقی حاصل‌نشده و از بازار حذف می‌شویم.
غلامعلی راستی، معاون‌اموربازرگانی و توسعه‌تجارت سازمان‌صمت آذربایجان‌شرقی نیز با اشاره به این‌که تابلوفرش سردرود از ظرفیت‌های بسیارعالی در استان است به جام‌جم می‌گوید: ما به عنوان سازمان‌ متولی تمام تلاش خود را در خصوص حمایت کامل از اتحادیه‌تولیدکنندگان تابلوفرش سردرود انجام می‌دهیم.
امین بیلساز - جام جم آذربایجان شرقی