چاپ

کرمان رصد- علاقه ایرانیان به هنر و خلق آثار زیبا و به یاد ماندنی در طول تاریخ بیانگر ابتکارآنها به هنرهای دستی است و از این رو گفته اند هنر نزد ایرانیان است و بس. این علاقه و شناختشان از زیبایی ها منجر به خلق آثار متعدد هنری در رشته های مختلف شده که این آثار هم اکنون نه تنها در گوشه و کنار سرزمین پهناورمان بلکه زینت بخش تعدادی از موزه های داخلی و خارجی شده است.
صنایع دستی در تاریخ کشور ما سابقه طولانی دارد و حدود 300رشته صنایع دستی در حال حاضر فعالیت می کنند.هنرمندان صنایع دستی با تلاش های خود علاوه بر کمک به اقتصاد کشوربخشی از میراث فرهنگی را پاسداری می کنند و با آثار هنری کم نظیر خود لذت حضور و بازدید گردشگران از مناطق تاریخی را دو چندان می کنند. فعالان این حوزه همواره مناسب نبودن بازار فروش و بیمه هنرمندان را مهم ترین مشکلات خود عنوان و تاکید می کنند درصورت توجه مسئولان به این موارد صنایع دستی می تواند بیش از پیش به اقتصاد و فرهنگ کشور کمک کند.
در حال حاضر حدود 70 هزار نفر در 60 رشته صنایع دستی در استان کرمان فعالیت می کنند و آنگونه که کاظم حسین زاده کارشناس صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان کرمان به خبرگزاری ایرنا گفته است؛ از این تعداد 30 هزار نفر دارای شناسنامه و تنها پنج هزار نفرتحت پوشش بیمه هستند. گزارشی که در ادامه می خوانید نگاهی دارد به وضعیت صنایع دستی در استان کرمان.
بازار گنجعلی خان؛بازار صنایع دستی کرمان
صنایع دستی شهر کرمان مانند سایر شهر های ایران دارای تنوع بسیاری است. در شهر کرمان بازار قدیمی مانند بازار گنجعلی خان وجود دارد که از قدیم محلی برای عرضه صنایع دستی و سوغات کرمان است.در این بازار همه نوع صنایع دستی دیده می شود و تمامی سلیقه ها را راضی می کند. در این بازار آثار هنری متعددی از مس، پته دوزی، قالی بافی، مشبک، چوب و عریض بافی دیده می شود. برخی از این صنایع دستی مانند قالی در کارگاه های تولید فرش به دست زنان و مردان هنرمند تولید می شود و برخی دیگر همچون شال بافی، عریض بافی و پته دوزی به صورت خانگی به دست دختران و زنان هنرمند تهیه می شوند که به جز پته دو هنر دیگر از رونق افتاده است. اما کرمان هنرهای صنایع دستی دیگر را هم دارد که برخی به صورت جسته و گریخته فعال و برخی هم به کل منسوخ شده است که عبارتند از: گلیم بافی، شال بافی، چاقو سازی که در راین انجام می شود، قلم زنی مس، معرق سازی چوب، سیس بافی که شاکل بافت حصیر و سبد می شود
قالی کرمان مهم ترین صنایع دستی
یکی از صنایع دستی کرمان هنر قدیمی و اصیل ایرانیان یعنی قالیبافی است که افزون بر ارزش اقتصادی، مظهر میراث فرهنگی و ملی ایران است.
كرمان در زمینه بافت قالی، تاریخ مدونی ندارد و تاریخ آن سینه به سینه نقل شده است و به روایتی باسابقه پانصد ساله یكی از مناطق قدیمی، قالیبافی در ایران به شمار می‌رود. در عهد صفویه كه اوج شكوفایی هنر در ایران بود، قالی هم مانند دیگر هنرها در این دوره بیشتر شكوفا شد. این صنعت در اوایل دوره قاجاریه رو به زوال رفت. شروع انقلاب صنعتی و ورود پارچه‌های نساجی و ماشینی كه كاهش تولید انواع منسوجات دستی را در پی داشت عامل اصلی گرایش به هنر قالیبافی در كرمان بود و در واقع بعد از انقلاب صنعتی اروپا، یكی از پررونق‌ترین دوره‌های قالیبافی در كرمان آغاز شد. شهرت و آوازه قالی كرمان بیش از هر چیز به دلیل درآمیزی رنگ و طرح آن است. طرح و رنگ قالی كرمان یكی از نفیس‌ترین، زیباترین، و خوش‌سبك‌ترین بافته‌های جهان به شمار می‌آید به‌طوری كه كمتر می‌توان دو قالی از نظر رنگ و نقشه شبیه به هم پیدا كرد.
غفلت از صنایع دستی کرمان
اما صنایع دستی استان کرمان به رغم شهرت و تنوع آثار در سال های اخیر بر اثر غفلت و سوء تدبیر بعضی متولیان دستخوش معضلات و تغییراتی شده که به آن آسیب وارد کرده است. البته دلایل دیگری همچون فقدان خلاقیت در ایده و تولید محصولات جدید، کم توجهی به تولید برند، بسته بندی و قیمت گذاری محصولات صنایع دستی و نبود سیاست های حمایتی و تشویقی به کمرنگ شدن صنایع دستی استان کرمان در بازارهای داخلی و جهانی اثر گذاشته است.
دغدغه فروش
به گفته کارشناسان، توجه و تامین بازار فروش برای محصولات صنایع دستی بسیار مهم است و جایگاه فعلی صنایع دستی در کشور در حد انتظار نیست. اگر چه دنیا نام بلند استان کرمان را با صنایع دستی اش به ویژه درهنر صنعت قالی و پته می شناسد اما دغدغه اصلی هنرمندان کرمانی فروش صنایع دستی در بازارهای جهانی است و تامین بازار فروش و نبود فروشگاه دائمی عرضه محصولات دغدغه جدی هنرمندان صنایع دستی استان کرمان است.
سخن آخر
باید تمامی دستگاه ها در این زمینه به کمک هنرمندان صنایع دستی بیایند تا چرخه اقتصاد این بخش مهم تقویت شود. خرید هدایا از تولیدات داخل استان، برگزاری نمایشگاه های صنایع دستی بیمه هنرمندان و باز کردن راهی برای نمایش آثار هنری فعالان این عرصه در نمایشگاه های خارجی می تواند مهم و اثر بخش و کمک دهنده باشد.