بزرگنمايي:

کرمان رصد - کرمان – جازموریان بزرگترین حوضه آبریز کرمان در حالی به دلیل گرمای هوا خشک می شود که این روزها سم پاشی شبانه روزی بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری منطقه را نیز مورد تهدید قرار داده است.

 کرمان یکی از استان های نیمه خشک کشور محسوب می‌شود، متوسط بلند مدت بارندگی در این استان 128 میلیمتر است که در اکثر سال های دو دهه اخیر این میزان بارندگی نیز محقق نشده، وجود هزاران هکتار باغ و مزرعه و توسعه استان بر مبنای کشاورزی نیز موجب شده است مردم و مسئولان استان کرمان فشار بیش از حدی را بر روی منابع آب سطحی بسیار محدود استان و منابع آب زیر زمینی به صورت گسترده‌تر وارد کنند.
هر دو این موارد در کنار عدم بارندگی موجب شده است که این تالاب باشکوه این روزهای به بیابانی تبدیل شود که گاهی بارندگی‌های محدود باعث آبگیری بخشی از آن شود.
‌ همین اتفاق دو ماه قبل روی داد و پس از دو سال خشکسالی مطلق، بارندگی موجب آبگیری بخشی از این تالاب شد، از آن زمان تاکنون هنوز هم جازموریان به عنوان تیتر داغ رسانه‌ها مطرح بوده است اما نه به دلیل وضعیت نه چندان مناسب این تالاب بلکه هجوم ملخ‌های صحرایی به این عرصه موجب شده است عملاً جازموریان در معرض خطری جدی قرار گیرد و گونه‌های گیاهی نادر موجود در این عرصه در حال نابودی هستند.
سم پاشی های مکرر و بی وقفه شبانه روزی در جازموریان موجب شده صدها گونه گیاهی و جانوری موجود در منطقه بر اثر این سمپاشی ها از بین بروند و این نکته ای است که کمتر مسئولی به آن توجه می‌کند
سم پاشی های مکرر و بی وقفه شبانه روزی در جازموریان موجب شده صدها گونه گیاهی و جانوری موجود در منطقه بر اثر این سمپاشی ها از بین بروند و این نکته ای است که کمتر مسئولی به آن توجه می‌کند.
در ابتدای آغاز سم پاشی به عشایر و کشاورزان نیز هشدار داده شد که دام‌ها و کندوهای عسل را از این منطقه دور کنند و به همین دلیل با وجود احیای مجدد جازموریان اما این منطقه هنوز نتوانسته نقشش را در زمینه حمایت اقتصادی از جوامع بومی و محلی منطقه ایفا کند.
محمد ارزنده یکی از فعالان محیط زیست در گفتگو با مهر اظهارداشت: با گرمتر شدن هوا جازموریان که به صورت محدود آبگیری شده بود خشک شده است و تنها یک پوشش گیاهی در برخی از مناطق جازموریان باقی مانده است که آن هم از دو ماه گذشته تاکنون مورد تهاجم ملخ‌های صحرایی قرار گرفته است.
سم پاشی گونه‌های در معرض انقراض جازموریان را تهدید می‌کند
وی افزود: دغدغه قابل قبولی در خصوص مبارزه با این آفت برای جلوگیری از نفوذ به بخش کشاورزی وجود دارد اما سوال این است این نوع مبارزه که با سم و به صورت شبانه روزی از طریق سمپاشی هوایی و زمینی انجام می‌شود تا چه حد بر گونه‌های گیاهی و جانوری موجود در این تالاب اثر می گذارد.

ارزنده ادامه داد: گونه‌های موجود در این تالاب سال ها به دلیل خشکسالی در معرض بدترین شرایط بوده اند و بسیار آسیب پذیر هستند و شاهد هستیم این روزها صدها خودروی سم پاش و تراکتور و چند هواپیمایی سبک در حال معدوم سازی ملخ ها هستند که خسارت های بسیار زیادی به محیط زیست وارد می کنند.
طی سه دولت گذشته فقط شعار احیاء جازموریان داده شده است
وی گفت: خطر هجوم ملخ ها به مزارع موجب شده است هیچ دغدغه زیست محیطی در خصوص استفاده انبوه از سموم مختلف برای معدوم کردن ملخ ها مطرح نشود و به سادگی صدها گونه که گاه کمیاب و در معرض انقراض در معرض سموم شیمیایی قرار گیرند.
خطر هجوم ملخ ها به مزارع موجب شده است هیچ دغدغه زیست محیطی در خصوص استفاده انبوه از سموم مختلف برای معدوم کردن ملخ ها مطرح نشود
ارزنده همچنین در خصوص خشکسالی و وضعیت فعلی این تالاب گفت: ما هیچ نوع ترسالی در جازموریان را شاهد نیستیم این تالاب نه تنها احیا نشده است بلکه وضعیتی نا مناسب دارد، در دولت دهم، یازدهم و دوازدهم شعارهای بسیاری در خصوص احیای این تالاب داده شد اما هیچیک جامعه عمل به خود نپوشید.
وی تصریح کرد: 25 درصد از ریزگردهای کشور ناشی از خشک شدن جازموریان است اما سوال این است چه اقدامی برای احیاء این تالاب انجام شده است، در سال 97 حتی یک قطره آب از رودخانه های هلیل رود و بم پور به جازموریان وارد نشد و در سال جاری نیز به دلیل بارندگی های متوالی رودخانه های محلی منطقه پر آب شده و بخشی از تالاب آبگیری شد.
ارزنده گفت: این آبگیری موجب شد اکوسیستم منطقه تا حدودی خود را باز یابد اما سم پاشی مجالی برای گونه‌های جانوری نگذاشته است، هزاران گونه حشره، حیوان و پرنده کنار آبزی و خشک زی سرنوشتی نا معلوم در این سم پاشی ها دارند اما تاکنون حتی یک بار هم هیچ دغدغه ای از سوی مسئولان مربوط مطرح نشده است.
وی گفت: مناطق جنوبی کرمان بسیار گرم است و آب هایی که در جازموریان وجود داشت نیز در حال تبخیر هستند و به زودی جازموریان همین رطوبت نسبی موجود را نیز از دست می دهد.
وی گفت: در گذشته جازموریان شامل دریاچه مرکزی، منطقه باتلاقی پیرامون دریاچه و منطقه ای با پوشش گیاهی در اطراف بود که در تابستان منطقه باتلاقی خشک می شد اما دریاچه مرکزی همیشه وجود داشت و یا کم آب می شد و با بارندگی های پاییز و زمستان و بهار مجدد آبگیری می شد اما هم اکنون جازموریان در ایام بارندگی به صورت محدود آبگیری می‌شود و در تابستان به صورت کلی خشک می‌شود.
مناطق جنوبی کرمان بسیار گرم است و آب هایی که در جازموریان وجود داشت نیز در حال تبخیر هستند و به زودی جازموریان همین رطوبت نسبی موجود را نیز از دست می دهد
ارزنده افزود: آبگیری جازموریان در سال جاری به صورت عمده ناشی از جاری شدن رودخانه بم پور و ورود آب از بخش سیستان و بلوچستان است هر چند بارندگی موجب ورود آب از رودخانه های محلی استان کرمان به جازموریان نیز شده است.
وی همچنین به احداث صدها چاه در بستر این تالاب برای تامین آب کشاورزی نیز اشاره کرد و گفت: متاسفانه این چاه‌ها رطوبت نسبی موجود در خاک را نیز از بین برده است.
این در حالی است که در آخرین اظهار نظر مسئولان استان کرمان طرح جامع مقابله با ریزگردها در استان کرمان به تصویب رسیده و احیاء جازموریان به عنوان بخشی از این طرح مد نظر قرار دارد.
رودری، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان در ماه‌های انتهایی سال گذشته ابراز امیدواری کرده بود که با اختصاص اعتبار مورد نیاز این تالاب احیاء شود.
با این وجود اگر نگاهی به تیتر رسانه‌ها طی ده سال اخیر بکنید بارها چنین خبرهایی در رسانه‌ها منتشر شده اما هنوز گامی عملی برای رفع این مشکل انجام نشده و اگر اعتباری نیز به جازموریان اختصاص یافته در زمینه کارهای تئوری و مطالعاتی بی حاصل هزینه شده است.
اما یک بار دیگر روز گذشته وعده ای در خصوص رفع مشکلات جازموریان از سوی مدیرکل محیط زیست استان کرمان داده شد و آن اختصاص ردیف اعتباری برای احیای تالاب جازموریان بود.
طرح 5 ساله برای جازموریان
مرجان شاکری در گفتگو با مهر اظهارداشت: احیاء اکوسیستم جازموریان یکی از ضروری ترین نیازهای استان کرمان برای مقابله با ریزگردها می باشد و به همین دلیل طرحی 5 ساله برای احیای این تالاب تدوین شده است.
وی گفت: ردیف اعتبار این طرح نیز اختصاص یافته است و به صورت تخصصی در زمینه احیاء این تالاب تلاش خواهیم کرد.
شاکری افزود: این طرح با مشارکت مردم ساکن اطراف این تالاب اجرا می‌شود و امیدواریم بتوانیم در راستای بهبود وضعیت اثر گذار باشیم.
وی ادامه داد: یکی از ضروریات جازموریان اختصاص حق آبه تالاب، بهره برداری مناسب از آب های موجود در منطقه و آموزش به جوامع محلی است ضمن اینکه وجود چاه های آب غیر مجاز در اطراف و بستر این تالاب نیز بسیار چالش برانگیز است.
جازموریان هنوز هم در انتظار گامی عملی برای احیاء است و دغدغه های زیست محیطی به دلیل حمله ملخ‌های و سمپاشی های مکرر نیز به صورت فزاینده وجود دارد.