بزرگنمايي:
کرمان رصد- تالاب بین‌المللی جازموریان در جنوبی ترین نقطه استان کرمان و هم مرز
با سیستان و بلوچستان قرار گرفته است این حوزه آبخیز که تا دو دهه گذشته
مهمترین حوزه آبریز استان کرمان و دومین حوزه آبریز استان سیستان و
بلوچستان محسوب می‌شد به دلیل سال‌ها خشکسالی به بیابانی بی آب و علف تبدیل
شده است
روزگاری این تالاب مهمترین مرکزی دامپروری جنوب شرق کشور به دلیل وجود
مراتع گسترده محسوب می‌شد اما این روزها به سبب بیابانی شدن بستر تالاب،
این مکان حتی برای چرای شترها نیز مطلوب نیست و عشایر و ساربانان نیز در
حال کوچ کردن از بستر جازموریان هستند.
15 درصد از جازموریان آبگیری شد
طبق اعلام استانداری استان کرمان هم اکنون 25 درصد از ریزگردهای کشور که
اکثراً در سه استان هرمزگان، کرمان و سیستان و بلوچستان روی می‌دهند ناشی
از همین باتلاق خشک شده هستند.
روزهای بسیاری از سال شهرستان‌هایی جنوبی استان کرمان به خصوص رودبار و
منوجان به دلیل بستر خشکیده این تالاب، آسمانی تیره و تار را تجربه می‌کنند
و خسارت‌های زیادی هم به کشاورزان منطقه وارد شده است.
تالاب جازموریان در کنار رودخانه هلیل رود در استان کرمان و بم پور در
استان سیستان و بلوچستان با صدها رودخانه فصلی نیز تغذیه می‌شد که سالهاست
این رودخانه‌ها خشک شده‌اند اما بعد از بارش‌های قابل توجه در قلعه گنج که
به 170 میلیمتر می‌رسد و اکثراً طی هفته‌های اخیر روی داده است جازموریان
در بخش‌های اندکی شاهد آبگیری شده است.
هلیل رود و بم پور جان ندارند
این در حالی است که در شهرستان دیگر در جوار جازموریان یعنی رودبار
همچنان خشکسالی می‌تازد و 98 درصد کاهش بارندگی در این شهرستان در مقایسه
با استانداردهای بارش بلند مدت مشاهده می‌شود.
از سوی دیگر نه هلیل رود جاری است و نه بم پور. دو رودخانه خروشانی که
تا چند دهه قبل جز رودخانه‌های دائمی و همیشه پر آب منطقه بودند این روزها
در پشت چندین سد متوقف شده‌اند و توان رسیدن به جازموریان را ندارند.
خواستار احیای جازموریان هستیم چون زندگی
مردم منطقه وابسته به اکوسیستم جازموریان است و کشاورزی و دامداری مردم در
حال از بین رفتن است
در اطراف بستر این دو رودخانه بزرگ در زمان رها سازی آب، سدهای خاکی
متعدد و همچنین برداشت‌های بی رویه و گاه غیر مجاز آب نیز وجود دارد.
کرانه‌های هلیل رود که تا چند سال قبل شاهد رویشگاه‌ها و زیست گاه‌های
متعدد گیاهان و پرندگان و حیوانات وحشی بود حالا بیابانی بی آب و علف شده
که گاه صدای نمایندگان جنوب کرمان را نیز بلند کرده است.
یحیی کمالی پورT نماینده مردم جیرفت در مجلس شورای اسلامی خشکسالی را عامل اصلی تغییر اقلیم در جنوب کرمان دانست و بیان کرد: مسلماً
حق آبه جازموریان باید پرداخت شود اما این نکته مهم است که خشکسالی و عدم
بارش باران موجب کم آبی هلیل رود و رودخانه‌های اطراف شده است.
وی افزود: ما خواستار احیای جازموریان هستیم چون زندگی بسیاری از مردم
منطقه وابسته به اکوسیستم جازموریان است و کشاورزی و دامداری مردم در حال
از بین رفتن است ضمن اینکه خشک شدن جازموریان موجب بروز ریزگردها در جنوب
استان کرمان شده است.
کمالی پور افزود: باید طرح عملی احیای این تالاب اجرایی شود و نباید
اجازه داد در اذهان مسئولان این تالاب فراموش شود بلکه باید با اختصاص
اعتبار و به دور از طرح‌های شعاری و بی نتیجه برای زنده شدن این تالاب تلاش
کنیم.
ریزگردها زندگی یک میلیون نفر را تهدید می‌کند
وی بیان کرد: ریزگردهای جازموریان زندگی یک میلیون نفر را در منطقه تهدید می‌کند.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کرمان نیز در گفتگو با مهر
اظهار داشت: طی روزهای اخیر شاهد آبگیری بخشی از جازموریان بعد از
بارندگی‌ها هستیم تخمین زده می‌شد 15 درصد از مساحت این تالاب آبگیری شده
است.
مرجان شاکری افزود: خشکسالی مهمترین عامل در خشک شدن این اکوسیستم است
اما امسال با ورود سیلاب‌های فصلی بخشی از پوشش گیاهی منطقه تا حدودی احیا
شده است و این جای امیدواری دارد.
نمی‌توانیم بگوییم مشکلات جازموریان حل شده است بلکه با افزایش بارندگی‌ها وضعیت کمی بهبود یافته است
وی تصریح کرد: نمی‌توانیم بگوییم مشکلات جازموریان حل شده است بلکه با
افزایش بارندگی‌ها وضعیت کمی بهبود یافته است خوشبختانه در سفر سال گذشته
دکتر نوبخت به استان کرمان ردیف اعتباری ملی برای احیای جازموریان در نظر
گرفته شده است و انشاالله با اجرای طرح‌های مدون شاهد بهبود وضعیت این حوضه
آبگیر خواهیم بود.
شاکری با اشاره به بارندگی‌های اخیر بیان کرد: در سال جاری وضعیت حیات
وحش در منطقه جازموریان و سایر مناطق استان بسیار بهتر از قبل شده است و
شاهد بهبود پوشش گیاهی هستیم، هر سال طرح تغذیه دستی علوفه در دستور کار
قرار داشت الان امیدوارم حداقل تا خرداد این وضعیت نباشد.
اختصاص ردیف بودجه برای احیای جازموریان
وی ادامه داد: مشکل کمبود آب آبشخورهای استان کرمان نیز رفع شده ما در
سال گذشته با محدودیت جدی در تأمین آب حیات وحش روبرو بودیم اما امسال این
مشکل رفع شده است.
وی با انتقاد از مدیریت منابع آب گفت: متأسفانه برداشت آب در استان
کرمان بیش از تغذیه سفره‌های آب زیر زمینی است و همین امر ما را با چالش
جدی در بخش‌های مختلف و همین طور در محیط زیست مواجه کرده است.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کرمان بیان کرد: همین امر موجب شده زمین
در برخی از مناطق به خصوص جنوب کرمان دچار شکست و فرونشست شود.
وی به تدوین سند گرد و غبار در استان اشاره کرد و گفت: ردیف اعتباری
برای احیای جازموریان محقق شده است که در آخرین جلسه شورای برنامه‌ریزی
مصوب شده و ما امیدواریم در یک برنامه 5 ساله با جذب اعتبار ملی بتوانیم
شرایط بهتری را برای این تالاب رقم بزنیم.