بزرگنمايي:

کرمان رصد - جیرفت - انباشته شدن چندین ساله رسوبات، بستر رودخانه هلیل را در برخی نقاط شهرستان جیرفت حتی از سطح خانه های مردم هم بالاتر آورده و این چالش، زنگ خطری جدی برای مردم و مسئولان جنوب کرمان به شمار می رود تا دچار وضعیت بحرانی استانهای گلستان و مازندران نشوند.
به گزارش ایرنا، برخی از کارشناسان بر این باورند، آنچه که باعث سیل و بحران در استان گلستان شده، سدهای ساخته شده بر روی رودخانه ها و رهاسازی یکباره آب آنها پس از بارش های چند روز گذشته است و این در حالی است که اگر قبل از این بارش ها، آب را اندک اندک رها سازی می کردند سیل، اینگونه جان و مال مردم را به خطر نمی انداخت و امروز بسیاری از همان کارشناسان اعتقاد دارند که بحران گلستان در کمین جیرفت است.
** لزوم رسیدگی فوری به وضعیت رودخانه هلیل
فعال محیط زیستی جنوب کرمان به خبرنگار ایرنا گفت: وضعیت رودخانه هلیل جیرفت در جنوب استان کرمان نیازمند رسیدگی فوری است.
فرود رفعتی عنوان کرد: دوست داران محیط زیست در جنوب استان کرمان، بارها از مسئولان منطقه خواسته اند که حقابه زیست محیطی تالاب جازموریان که طبق قانون توزیع عادلانه آب و قوانین محیط زیستی، سد جیرفت ملزم به رها سازی آن است را رها کنند ولی تا کنون به این خواسته شرعی و قانونی آنها بی اعتنایی شده است.
رفعتی ادامه داد: بحث سد جیرفت و بالا آمدن بستر رودخانه هلیل، خطری است که بسیاری از کارشناسان هوا شناسی و متخصصان ژئو فیزیک، بارها در مورد آن اخطار داده اند و حتی برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند که سنگینی میلیونها متر مکعبی آب در پشت سد جیرفت می تواند بر پوسته زمین فشار آورده و موجب جابجایی صفحه جازموریان از صفحه جیرفت شده، گسلها را جابجا کرده و در نهایت موجب ایجاد زلزله مهیبی در این منطقه شود.
این فعال محیط زیست افزود: امروز بسیاری از اساتید رشته آبیاری دانشگاه، مسئولان و وزارت نیرو را در سیل بنیان کن استان گلستان مقصر دانسته و گفته اند، وقوع سیل در این استان با توجه به وضعیت اقلیمی منطقه، امری عادی بوده و رفتار مسئولان غیرعادی است.
رفعتی اظهار داشت: هم اینک در رسانه ها تیتر زده شده که مدیران سدساز، متهم ردیف اول سیل شمال کشور هستند، بنابراین مردم جنوب کرمان به مسئولان اعلام می کنند که باید از پیشینه تاریخی جیرفت، سیل سال 1371 و سیل استان گلستان عبرت آموخت تا نابخردی و تصمیم های فردی سیاسی موجب نابودی فرهنگ، تمدن و اقتصاد مناطق پایین دست سد جیرفت نشود.
**مردم خواستار رهاسازی حقابه هلیل رود هستند
نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد هم چندی قبل در سفر وزیر نیرو به جنوب کرمان به درخواست های مردم اشاره کرد و گفت: مردم این دیار خواستار رهاسازی حقابه هلیل رود هستند.
یحیی کمالی پور تصریح کرد: در زمان احداث سد جیرفت حقابه ای برای مردم برخی مناطق در نظر گرفته شده بود که با توجه به خشکسالی های اخیر و ایجاد سد بر سرشاخه های هلیل رود این حقابه رها سازی نمی شود.
وی با بیان اینکه 6 هزار حلقه چاه غیرمجاز در شهرستان های جیرفت و عنبرآباد وجود دارد، اظهار داشت: حفر غیرمجاز چاه نتیجه رها نکردن حقابه هلیل رود و ایجاد سد بر سرشاخه های هلیل رود است.
نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی به ساماندهی رودخانه ها اشاره کرد و گفت: سه رودخانه فصلی در این منطقه وجود دارد که نیازمند ساماندهی است از این رو تا زمانی که مشکل بزرگی رخ نداده این مساله باید برطرف شود.
وی تاکید کرد: امیدواریم مسئولان امر، هر چه زودتر به این مشکل رسیدگی کنند تا از بروز خسارت های جبران ناپذیر آینده جلوگیری شود.
** برخی از حامیان محیط زیست بر این باورند که احداث سد بر روی رودخانه هلیل از همان روز نخست، اشتباه بوده و امروز این سد بتنی را علت اصلی ایجاد بحران در تالاب بین المللی جازموریان معرفی می کنند اما مدیران سد عنوان کرده اند که به طور میانگین در طول هفته، بیش از سه هزار و 600 لیتر بر ثانیه آب از سد جیرفت خارج می شود به این صورت که 2 روز آن بیش از 9 هزار لیتر بر ثانیه و مابقی هفته 800 لیتر بر ثانیه آب صرفا به عنوان حقابه زیست محیطی رها می شود.
مسعود افشاری پور مدیر سد جیرفت نیز با حضور در میزگرد ایرنا گفته بود: سال گذشته تمام ورودی آب به سد جیرفت 75 میلیون متر مکعب بود و در شرایطی که 145 میلیون متر مکعب آب رها می کنیم و به شهر جیرفت هم نمی رسد چگونه انتظار داشته باشیم که 75 میلیون متر مکعب آب را رها کنیم و به جازموریان برسد.
علیرضا چهره نگار رئیس گروه بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه ای استان کرمان نیز در خصوص بحث رها نکردن حقابه هلیل رود عنوان کرد: برخی از همشهریان ما عنوان می کنند اگر حقابه زیست محیطی رها سازی می شود پس چرا آن را در مسیر رودخانه نمی بینیم که در این رابطه باید بگویم که بعد از سیل سال 71 رسوبات زیادی، مسیر رودخانه را در امتداد شهر جیرفت، پُر کرد و همین رسوبات باعث شده که هر چقدر آب رهاسازی کنیم، جذب شده و مشخص هم نیست که چند کیلومتر جلوتر، دوباره بیرون بیاید.
یکی از شهروندان جیرفت هم در گفت و گوی تلفنی با ایرنا عنوان کرد: از استاندار کرمان، نمایندگان مردم در مجلس، روحانیت همیشه در صحنه و فرمانداران جنوب کرمان می خواهیم هر چه سریعتر وضعیت رودخانه هلیل را ساماندهی کنند.
محمد سالخورده ادامه داد: با توجه به اینکه بر اثر سدسازیها و رها نکردن آبهای ذخیره شده در پشت سد جیرفت و همچنین در اثر توفانهای سالهای گذشته، رسوبات زیادی در بستر رودخانه هلیل انباشته شده و در برخی شهرها و روستاها، بستر رودخانه آنچنان بالا آمده که حتی از سطح منازل مردم هم گذشته است.
وی که در این خصوص مکاتبات متعددی با نهادهای مربوط داشته است تصریح کرد: اگر می خواهید فاجعه ای بزرگ تر از استانهای گلستان و مازندران رخ ندهد، لایروبی رودخانه های این مناطق را در دستور کار قرار داده و دغدغه دهها هزار شهروند در خطر سیل را برطرف کنید.
رضا اردکانیان وزیر نیرو نیز در جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران استان گلستان عنوان کرده که، مسیر رودخانه‌ها باید به موقع لایروبی شود، مسیل‌ها باز باشد، تعرضی به آنها صورت نگیرد و ساخت‌ و سازها باید متکی بر ضوابط باشد.
به گفته وزیر نیرو، ظرفیت نرمال سد استان گلستان 48 میلیون مترمکعب بوده ولی حدود 73 میلیون مترمکعب آب در آن نگهداری شده است، منتها شدت بالای بارش به همراه طول دوره بالای بارندگی موجب بروز خسارت‌های اینچنینی در این استان شده است.
حال تصور کنید سد 336 میلیون متر مکعبی جیرفت چه فاجعه ای را ممکن است رقم بزند.
بنابر این گزارش، به خوبی مشخص شد که بحث انباشت رسوبات در بستر رودخانه هلیل، جدی است و باید قبل از وقوع بحران، تدابیر لازم اتخاذ شود.
سد بتنی دو قوسی جیرفت یکی از سدهای بزرگ و پیشرفته در کشور محسوب می‌شود که ارتفاع آن از پی 134 متر و درازای تاج آن 277 متر است.
ضخامت این سد بین 17 متر در کف تا پنج متر در تاج متغیر است.
اواخر سال 1370 عملیات اجرایی ساختمان این سد به پایان رسید و ششم دی ماه همان سال عملیات آبگیری آن آغاز شد.
گزارش: کمیل بهشتیان
3029/7429