بزرگنمايي:

کرمان آنلاین - کرمان – حاشیه نشینی در اطراف کرمان علیرغم تمام اقداماتی که برای مقابله با این پدیده صورت گرفته ادامه دارد و خشکسالی نیز بر موج مهاجرت به شهرها افزوده است.

 استان کرمان جمعیتی حدود سه میلیون نفر دارد اما این سه میلیون نفر در 11 درصد مساحت کشور پراکنده هستند از سوی دیگر کرمان دومین استانی است که بیشترین تعداد روستاها را در خود جای داده و تقریبا نیمی از جمعیت استان نیز روستا نشین هستند. این روستاها به دلیل پراکندگی با مشکل دریافت خدمات مطلوب و توسعه یافتگی روبرو هستند و خشکسالی هم هر روز زندگی مردم را سخت تر می کند.
خشکسالی طی سال های اخیر امان از روستاییان ربوده است، طبق اعلام مسئولان ده ها روستا طی سال های اخیر تنها در شهرستان ریگان تخلیه شده اند و دیگری هیچ آبی برای ادامه زندگی در این روستاها وجود ندارد و این آبادی ها حالا میزبان تازیانه های طوفان های شن و ریزگردها هستند این رویه در سایر شهرستان های شرق استان با افت خیز وجود دارد، در جنوب کرمان هم به سادگی می توان روستاهایی را دید که حالا دیگر کسی در خانه هایش زندگی نمی کند، حتی روند مهاجرت به شهرهای بزرگتر هم کشیده شده است.

بارندگی در کرمان نسبت به سال گذشته 70 درصد کاهش یافته و در مقابل برتعداد روزهایی که طوفان شن و ریزگردها در آسمان استان وجود دارد افزوده شده است، تغییرات اقلیمی رمقی برای ادامه کشاورزی و دامداری در استانی که بیش از 50 درصد از ساکنانش کشاورز هستند باقی نگذاشته است و به ناچار بسیاری از آنها برای ادامه زندگی به سمت شهرهای بزرگتر مهاجرت می کنند، تا که شاید امکان ایجاد شرایط بهتر زندگی برای روستانشینان سابق مهیا شود اما در واقع نه تنها این اتفاق روی نمی دهد بلکه حاشیه نشینان، شهرها را نیز با مشکلات عمده اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مواجه می کنند.
تغییرات اقلیمی رمقی برای ادامه کشاورزی و دامداری در استانی که بیش از 50 درصد از ساکنانش کشاورز هستند باقی نگذاشته است و به ناچار بسیاری از آنها برای ادامه زندگی به سمت شهرهای بزرگتر مهاجرت می کنند
آمار جهانی از این حکایت دارد که از جمعیت هر کلانشهر حداقل 20 درصد حاشیه نشین هستند، این آمار در شهر کرمان نیز با حدود 200 هزار حاشیه نشین تقریبا تشابه دارد.
حاشیه نشینان در شهرها به کارگری و یا شغل های کاذبی می پردازند که نه تنها وضع اقتصادی خانواده هایشان را بهتر نمی کند بلکه دردی دیگر می شود که درمانش هزینه های بیشتری می خواهد.
یکی از این مراکز حاشیه نشین در کرمان در اطراف شهرک صنعتی شماره سه کرمان ایجاد شده است، هر چند که تعداد این سکونتگاههای غیر قانونی زیاد است اما شهرک صنعتی یکی از شهرکهای حاشیه ای است که شرایط نا مساعدی دارد.
هسته مرکزی این شهرک از اواخر سال 72 شکل گرفته است و اکنون قریب به 350 خانوار در این شهرک زندگی می کنند و بر جمیعت این افراد نیز افزوده می شود.
طی دولت نهم و دهم نه تنها این سکونتگاهها محدود نشد بلکه به برخی از این شهرک ها آب و برق نیز منتقل شد و همین مشوقی شد که حاشیه نشینان امیدوار باشند تا که شاید در مقطعی زمانی خدمات شهری را نیز دریافت کنند.
برخورد با حاشیه نشینی فرو کش کرده است
در دولت یازدهم و داوزدهم اما سیاستها قانونمند تر و هدفمند شد، برخورد با حاشیه نشینی و تخریب سازه های غیر مجاز در دولت یازدهم شدت گرفت و برخورد با زمین خوارانی که یکی از مهمترین عاملان سکونت در حاشیه شهرها بودند نیز در دستور کار دستگاه قضایی قرار گرفت اما در دولت دوازدهم رفته رفته از شدت سیاست های رفع حاشیه نشینی کاسته شده است و این روزها کمتر در صدر اخبار قرار می گیرد.
در شهرهای جیرفت، سیرجان، زرند، رفسنجان و سایر شهرهای بزرگ استان نیز می توان حاشیه نشینی را مشاهده کرد حتی در شهری مانند بم که بعد از زلزله احداث شده حاشیه نشینی وجود دارد
محمد قوام زاده، کارشناس مسائل اجتماعی در شهرهای بزرگ   می گوید: حاشیه نشینی در کرمان مانند سایر شهرهای بزرگ از قدیم وجود داشته است و در حال حاضر هم وجود دارد و البته در شهرهای جیرفت، سیرجان، زرند، رفسنجان و سایر شهرهای بزرگ استان نیز می توان حاشیه نشینی را مشاهده کرد حتی در شهری مانند بم که بعد از زلزله احداث شده است حاشیه نشینی وجود دارد.
وی تصریح کرد: برای مقابله با حاشیه نشینی باید کار مطالعاتی انجام داد و دلایل مهاجرت روستاییان و اینکه چطور حاضرند زندگی در روستا را به حاشیه نشینی در بدترین شرایط در شهرها ترجیح دهند تحقیق کرد در کنار این مطالعات باید راهکارها برای بازگشت این افراد به روستاها را نیز بررسی کرد.
قوام زاده بیان کرد: وقتی در روستاها زمینه توسعه یافتگی و رفاه مهیا نباشد و اشتغال و درآمدزایی در روستاها دچار آسیب شود باید در انتظار وجود مشکل در شهرها باشیم، ضمن اینکه برخی از این حاشیه نشینان از استان های مجاور به کرمان آمده اند، بسیاری از این خانواده ها دچار آسیب های اجتماعی هستند که همین امر موجب ترد آنها به حاشیه شهر شده است.

چه طرح جامع و مشخصی برای توسعه روستاها اجرا شده است
قوام زاده گفت: سوال اینجاست که چه طرح جامعی برای احیاء مجدد روستاها وجود دارد، چه تسهیلاتی در اختیار روستاییان قرار گرفته است؟ در چه شهرستانی بیشترین میزان مهاجرت وجود دارد و مهمترین عامل این تنش های جمعیتی چیست؟ عملا برای بسیاری از این سوالات جوابی وجود ندارد اما در مقابل با حاشیه نشینی در شهرها برخورد می شود.
وی افزود: نکته اینکه همه این حاشیه نشینان روستایی هم نیستند و برخی از این افراد که جمعیت کمتری را شامل می شوند شهرنشینانی هستند که توان تامین هزینه های زندگی در شهر را ندارند و به حاشیه رانده شده اند.
وی بیان کرد: عدم وجود زیر ساخت های فرهنگی و اجتماعی و رفاهی در این سکونتگاه های غیر مجاز موجب شده است برخی از افراد مجرم نیز بستر مناسبی برای فعالیت خود بیابند به همین دلیل باید در این سکونتگاه های کار فرهنگی مجزا انجام داد.
طرح های خاص ارتقاء فرهنگی و مقابله با آسیب های اجتماعی در حال اجرا است
مدیرکل تبلیغات اسلامی استان کرمان نیز در این خصوص  اظهارداشت: یکی از اقداماتی که در سازمان تبلیغات انجام شده است تشکیل کمیسیون مقابله با آسیب های اجتماعی و احصاء این آسیب ها با حضور کارشناسان مذهبی است.
حجت الاسلام علی جلالی افزود: با بررسی های مداوم و رصد میدانی و همکاری با دستگاه های مختلف آسیب های هر بخش را شناسایی کرده ایم و با استقرار ورحانی مستقر و تقویت مساجد در این شهرک های حاشیه ای زمینه تقویت بنیه مذهبی و فرهنگی را مهیا کرده ایم.
وی تصریح کرد: اقدامات متمرکز و برنامه ریزی شده برای خدمت فرهنگی به ساکنان حاشیه شهر در حال انجام است و تداوم خواهد یافت و در عمل نیز موجب بهبود وضعیت فرهنگی در این مناطق شده است.
مقابله با حاشیه نشینی یکی از سیاست های اصلی در شهر کرمان است که با همگرایی دستگاه های مختلف با جدیدت دنبال می شود
فرماندار کرمان نیز  اظهارداشت: مقابله با حاشیه نشینی یکی از سیاست های اصلی در شهر کرمان است که با همگرایی دستگاههای مختلف با جدیدت دنبال می شود.
علی بابایی بیان کرد: باید همه دستگاه های مرتبط با این بخش به خوبی کار خود را انجام دهند و در این صورت مشکل حاشیه نشینی رفع می شود.
وی با اشاره به رشد حاشیه نشینی در سالهای گذشته بیان کرد: سیاست های توسعه زیر ساختها در روستاها باید دنبال شود و از سوی دیگر زمینه اشتغال را در روستاها ایجاد کنیم.
فرماندار کرمان بیان کرد: طی سال های اخیر در کنار مقابله با توسعه حاشیه نشینی در کرمان اقدامات موثری نیز در راستای توسعه روستاها و پویایی اقتصادی روستاییان انجام شده است.
بابایی خاطرنشان کرد: تمام خدمات باید در محدوده شهرها و یا محدوده طرح های هادی انجام شود و در خارج از این دو محدوده هیچ خدمات و مجوزی برای ساخت و ساز نباید داده شود.
وی گفت: پیشگیری از حاشیه نشینی نیز یکی از اولویت های شهر کرمان است که باید در دستور کار قرار گیرد.
کرمان این روزها در معرض ورود مهاجرانی قرار گرفته است که نه تنها ارزشی به شهر افزوده نمی کنند بلکه مشکلات اجتماعی و فرهنگی را به همراه دارد.