بزرگنمايي:

کرمان آنلاین - جلسه نقد و بررسی کتاب پرده نشینان عهد ناصری با محوریت نگاهی به زندگی زنان در عهد قاجار با حضورنویسنده اثر دکتر «پریسا کدیور» و مدیر گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنرکرمان در شانزدهمین نمایشگاه بزرگ کتاب کرمان برگزار شد.
 دکتر "پریسا کدیور" در جلسه نقد و بررسی کتاب پرده نشینان عهد ناصری گفت: کتاب پرده نشینان عهد ناصری به جنبه های گوناگون زندگی زنان در جامعه شهری و روستایی در دوره قاجار پرداخته است.
وی به یکی از سیاستهای پادشاهان ادوار قاجار گریزی زد تا جایگاه زنان در آن زمان را نشان دهد و افزود: پادشاهان قاجار ازدواجهای سیاسی انجام می‌دادند، به‌طوریکه با این ازدواجها دشمنان خود را به دوست تبدیل می‌کردند یا اینکه با این ازدواج‌ها خطر دشمنی آنها خنثی می‌شد.
این نویسنده ادامه داد: ثمره این ازدواج‌ها فرزندان و نوه‌های زیادی بود که حاکم ولایات مختلف ایران شدند و بدین ترتیب شبکه گسترده‌ای در نهاد قدرت ایجاد شد و زنان مفصلهای ارتباطی این شبکه قدرت بودند.
وی در توضیح محتوای کتاب با بیان فصل بندی اثر ادامه داد: فصل دوم این کتاب به جنبه‌های مختلف زیست زنان شهری و روستایی وتغییر و تحولات زندگی زنان در این دوره می پردازد. ضمن آنکه موضوع فصل سوم نیز پوشاک زنان شهری و روستایی و تغییرات مد لباس زنان است.
کدیور ادامه داد: گفتار چهارم به تحرکات سیاسی و مذهبی دوره قاجار و نقش زنان درجریان نهضت تنباکو و جنبش مشروطه اختصاص یافته و همچنین پیامدهای جنبش پرتوان مشروطه را بر زندگی فردی و اجتماعی زنان را بیان می کند ودر فصل پنجم به وضعیت آموزش دختران در آن دوره و روند تاسیس مدارس دخترانه و تلاش ها ومجاهدت‌های اصلاح طلبان آموزشی برای به رسمیت شناخته شدن حق تحصیل و اموزش دختران پرداخته است
وی تغییرات و شیوه زندگی زنان روستایی و شهری آن دوران را با یکدیگر متفاوت دانست و عنوان کرد: شیوه زندگی و آهنگ تغییرات در نحوه زیست فردی و اجتماعی دو جامعه شهری و روستایی بسیار متفاوت بوده است، به‌طوریکه تغییرات در زندگی زنان شهری بسیار عمیق و گسترده‌تر است.
این دکترای علوم سیاسی با بیان این مطلب که در ابتدای دوره قاجار زنان هویت فردی و جمعی نداشته‌اند، اظهار کرد: نگاه جامعه به زنان در آن دوره یک نگاه تحقیرآمیز وتخفیفی است و حتی خواص نیز این دیدگاه را داشتند، به‌طوریکه تولد دختر مایه سرشکستگی مادر و خانواده بود.
این استاد دانشگاه در ادامه تصریح کرد: زنان حتی در نخستین سرشماری تهران جزء نفوس خانواده به حساب نیامدند و شمرده نشدند ضمن آنکه در دومین سرشماری تهران که در سال 1286 قمری انجام شد، زنان برای اولین بار شمرده شدند. همچنین در آن زمان زنان را به نام صدا نمی کردند .حتی شوهرانشان آنها را با نام مادرپسر بزرگشان خطاب می‌کردند.مثلا می گفتند والده صادق.......
نویسنده کتاب پردهنشینان عهد ناصری به برخی از دلایل تحولات زندگی زنان این دوره پرداخت و گفت: شکل گیری طبقه منورالفکری و شروع اقدامات تحول طلب و تجددخواهانه تاسیس مدارس، انتشار روزنامه و ... باعث افزایش سطح آگاهی مردم آن زمان شد . نتیجه این تحولات این بود که جامعه نخبه شهری و زنان رویکرد مطالبه‌گری پیدا کردند و ثمره این مطالبه‌محوری تغییرات زندگی اجتماعی و فردی زنان در اواخر دوره قاجاریه گشت، به‌گونهای که برای نمونه در بین نخبگان آن زمان تک همسری رایج شد.
وی از به ثمر رسیدن مطالبه گری زنان در دوره مشروطیت سخن گفت و افزود: جنبش مشروطه دستاوردهایی برای زنان داشت که از جمله این دستاوردها حق تحصیل برای زنان، تشکیل انجمن‌های زنانه، انتشار روزنامه از سوی زنان و ... می باشد.
کدیور اضافه کرد: در سال 1325 ق اولین مدرسه دخترانه در تهران توسط «طوبی آزموده» تاسیس شد و در همان سال «بی بی خانم وزیری» دبستان دوشیزگان را به راه انداخت. یا دختران «شمس المعالی» بخشی از خانه خود را برای آموزش دختران اختصاص دادند. این تغییر و تحولات در زندگی زنان این دوره نتیجه تلاشهای زنان مطالبه‌گر و تحول خواه این دوره بود.
نویسنده این اثر بیان کرد: در هیچ دوره ای ازتاریخ ایران شدت تغییر زندگی زنان به اندازه دوره قاجار نبوده است.البته این تغییرات زنان شهری به خصوص طبقه متوسط به بالا را از خود متاثر کرد.
وی تصریح کرد: هر چندزندگی زنان روستایی در این دوره دست خوش تغییرات زیادی نشده است اما از ابتدا شیوه زندگی زنان روستایی متفاوت از زنان شهری بود. آنان در این دوره آزادی عمل بیشتری داشتند و پا به پای مردان درعرصه عمومی حضور داشتند و در چرخه تولید اقتصادی خانواده فعالیت میکردند این در حالیست که زنان محترمه شهری به ندرت در شهر تردد می‌کردند و فقط برای کارهای مهم از خانه بیرون می‌آمدند.
کدیور به نحوه پوشش زندگی زنان روستایی این دوران پرداخت و مطرح کرد: براسا س سفرنامههای خارجی، زنان روستایی در این دوره دربسیاری از نقاط ایران چادر به سر نمی کردند ضمن آنکه البته حجاب سر داشتندو لباس متنوعی میپوشیدند در صورتی‌که زنان شهری به هنگام خروج از منزل حجاب پیچیده ای داشتند.این امر تفاوت دیگری اززندگی جامعه زنان شهری و روستایی را نشان می دهد.
وی دوره قاجار را آغاز گذار ایران از دوران سنتی به مدرن دانست و خاطر نشان کرد: ایران در این دوره وارد جاده مدرنیته شده است.
 دکتر روستا مدیر گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان نیز سخنران دیگر جلسه نقد و بررسی دکتر کتاب باهنر کرمان بود .
وی امتیاز کتاب پرده نشینان عهد ناصری را تاریخ نگاری اجتماعی دانست و اظهار کرد: بیشتر تاریخ، تاریخنگاری ها سیاسی است، به‌گونهای که کتب تاریخ جهان به اقدامات و زندگی شاهان، وزرا، تغییرات سلسلهها و ... پرداخته‌اند، لذا اینگونه تاریخ‌ها، تاریخ سیاسی است.
وی با تاکید برآنکه در کتب تاریخ سیاسی بیشتر از دولتمردان سخن به میان می‌آورند، تصریح کرد: اکنون اروپاییان به این نقص پی برده‌اند و فرانسه به سمت نگارش تاریخ اجتماعی گام برداشته است و به بررسی و تحلیل سایر اقشار اجتماع پرداخته است.
مدیر گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان با بیان این مطلب که قشر زن همواره مظلوم واقع و مورد کم لطفی قرار گرفته است، تصریح کرد: کتابی به عنوان منبع نداریم که از نقش زنان در ادوار مختلف تاریخ سخن گفته باشد و این خود دغدغه ما است که چرا کمتر به زنان پرداخته شده است.
این دکترای تاریخ با تاکید برآنکه کرمان شهری است که تاریخ آن بسیار غنی است، ادامه داد: در کرمان زنانی در دوره‌های مختلف بوده اند که به بالاترین مقام حاکمیت رسیده‌اند مثلا ترکان خاتون حدود 30 سال حاکم کرمان بوده است و عمران و آبادانی های زیادی در کرمان انجام داده است که متاسفانه به این موضوع پرداخته نشده است.
وی با اشاره به اینکه در این کتاب از زندگی زنان روزنامه نگار، شاعر، تحرکات اجتماعی و سیاسی، آموزش زنان و ... صحبت شده است، مطرح کرد: باید به نقش زنان در ادوار مختلف بپردازیم، قابل ذکر است که در دوره قاجار سفرنامه نویسانان زیادی به ایران سفر کرده‌اند که می‌توان به عنوان یکی از منابع اجتماعی ایران در آن دوره از آنها استفاده کنیم.
انتهای پیام